Psikolojide kişiliğin ölçülmesi için kullanılan yöntemler nelerdir? Test dışı yöntemler ve kişilik testleri hakkında bilgi.
Kişiliğin Ölçülmesi
Kişilik ile ilgili özellikler çeşitli yollarla ölçülebilir.
1. Test Dışı Yöntemler
✓ Gözlem
Tnsarrttavfanışlarının doğal ya da yapay ortamda incelenmesi ilkesine dayanır.
✓ Görüşme
Bireyin kişiliğini tanımaya yönelik karşılıklı konuşmadır.
✓ Derecelendirme ölçekleri
Gözlem ya da görüşme sonucu elde edilen izlenimler derecelendirme yoluyla kaydedilir. Derecelendirme; bireyde hangi özelliğin hangi oranda bulunduğunu belirlemeyi amaçlayan ölçek şeklidir. Oldukça sessiz, çok kontrollü, az iyimser gibi.
2. Testler
Test yöntemleri, envanterler ve yansıtma teknikleri olmak üzere iki grupta toplanabilir.
Envanterler: Bu ölçme araçlarını geliştiren bilim insanlarının; kişiliğin hangi treytlerden oluştuğu konusunda bir ön hazırlığı veya bir kuramı vardır. Envanterin maddelerinde bu treytlerle ilgili olaylar veya konular yer alır.
– Maddeler cümle veya soru halinde olabilir.
– Birey cümlelerde yazılanlar açısından kendini değerlendirir veya oradaki sorulan cevaplar.
Minnesota Çok Yönlü Kişilik Envanteri (MMPI):
Ülkemizi standardizasyonu yapılmıştır. Amaç kişide psikiyatrik bozukluğun olup olmadığını ve hastalığın şiddetini belirlemektir. Bu nedenle maddeler psikiyatrik hastalık adları altında sınıflanmıştır.
Projektif (Yansıtma) testler:
Bireye belirsiz bir uyarıcı vererek, onun duygularını, düşüncelerini yanıtlarına yansıtmasını sağlayan testlerdir. Bu testlerin standardizasyonu yoktur. Uygulanması ve özellikle değerlendirilmesi, bu konuda uzun bir eğitim almış uzmanlar tarafından yapılmaktadır. Bu kişilerin tercihen psikoanalitik eğitimden geçmiş olması beklenmektedir. Yansıtma testleri uyarıcının çeşidine, testin işlevine ve değerlendirme biçimine göre sınıflanabilir. Bunlar:
Mürekkep lekesi testi
✓ Rorschach Testi
Bu test oldukça karışık mürekkep lekeleriyle yapılmış 10 karttan oluşur. Deneğe, belli bir süre bütün kartlara bakması ve bunu yorumlaması istenir. Bu yolla bireyin kendi düşüncelerini yansıtacağı kabul edilir.
✓ Tematik Algı Testi
Deneğe farklı anlamlar içerebilen 20 resim gösterilir. Bireyin bunlarla ilgili hikâye anlatması istenir. Bu yolla deneğin kendi kişilik özelliklerini hikâyeye yansıtacağı kabul edilir.
