Balkan Paktı ne zaman ve kimler arasında olmuştur? Balkan Paktı tarihi, önemi, üyeleri ve nedenleri hakkında bilgi.
Balkan Paktı; Türkiye, Yunanistan ve Yugoslavya arasında Ankara’da imzalanan dostluk ve işbirliği antlaşmasıdır (28 Şubat 1953).
Amacı; Bir yıl sonra ittifak düzeyine ulaşan pakt İkinci Dünya Savaşı sonrasında Balkanlardaki güçler dengesi yüzünden kuruldu.
1945-1948 arasında Türkiye ve Yunanistan dışındaki tüm Balkan ülkeleri sosyalist bloka katılmıştı. Bu durum 1948’de Yugoslavya’nın sosyalist bloktan ve Kominform’dan ayrılmasıyla değişir gibi göriindü. Oysa 1948 sonrası gelişmeler bloklararası çatışmayı artırdı. Bulgar Türklerinin göçe zorlahmasl olayı (1950-1951),dört sosyalist ülkenin (Arnavutluk, Romanya, Macaristan ve Bulgaristan) Yugoslavya’ya karşı aldıkları önlemler, Yunanistan’ın Bulgaristan ve Arnavutluk ile bozulan ilişkileri bu çatışmanın belli başlı öğeleriydi: Söz konusu ülkelerin işbirliğine girmelerindeki etkenlerden bir başkası da Batı’dan ve özellikle ABD’den ekonomik yardım alma olasılığıydı. Batı sistemi içinde yer alan Türkiye ve Yunanistan için geçerli olan bu olgu, Kominform’dan ayrılmasından sonra Yugoslavya’yı da etkiledi. Bu nedenlerle üç devlet arasındaki yakınlaşma Batılı ülkeler ve özellikle ABD tarafından desteklendi. 1947-1952 arasında Balkanlar’da işbirliği girişiminde bulunan ilk ülke Yunanistan oldu. 1952’den sonra NATO’ya alınan Türkiye de etkin olarak birlik için çalışmaya başladı. Her iki ülke Yugoslavya ile bir ittifaktan yanaydılar. Böylece İkinci Balkan Paktı‘nın ortak savunma anlayışı geliştirmesi ve tarafların genelkurmaylar arasında işbirliği öngörmesi, Birinci Balkan Paktı’ndan ayıran özellik oldü. İkinci Balkan Paktı bir sosyalist ülkenin Batı ile resmen işbirliğine girişinin ilk örneği olduğu gibi, Türkiye’nin de bir NATO üyesi olarak ilk uluslararası girişimidir. 9 Ağustos 1954’te Yugoslavya’nın Bled Kenti’nde üç ülke arasında bir dostluk ve işbirliği anlaşması imzalanmasıyla bir bağlaşmaya dönüştü.
20 yıl süreli olması kararlaştırılan ittifak, Türkiye ile Yunanistan’ın NATO üyesi olması nedeniyle askeri işbirliği dışındaki alanlara da genişleme eğilimi gösterdiyse de bu çabalar başarılı olmadı. 2 Mart 1955’te bir danışma meclisi oluşturma kararı alındı. Bu tarihlerden başlayarak 2. Balkan Paktı’nın çöküşünü hazırlayan koşullar olgunlaşmaya başladı. SSCB’nin değişen politikası, Yugoslavya’nın SSCB ile ilişkilerini düzeltmesi ve “bağlantısızlık” politikası izlemeye başlaması, bağlaşıklığı etkisizleştirdi. Ancak en önemli etken, 1954 sonlarında başlayarak Kıbrıs nedeniyle bozulan Türk-Yunan ilişkileri oldu. Yunanistan 23 Aralık 1955’te 6-7 Eylül olaylarının zararları ödeninceye kadar Türkiye ile Balkan Antlaşması çerçevesinde işbirliği yapmayacağını açıkladı. Toplanması gereken Dışişleri Bakanları Daimi Konseyi Toplantısı Yugoslavya’nın tüm olumlu çabasına karşın yapılamadı. Daimi Sekreterlik ise 1957 Ocak ayına kadar Atina’da çalıştıktan sonra Belgrad’a geçirilmedi ve işlemez hale geldi. İttifak 1960’ta, önce Yugoslavya sonra Yunan dışişleri bakanlarının açıklamasıyla dağılmış oldu.
