Abaza Mehmet Paşa Kimdir? Osmanlı vezirlerinden Abaza Mehmet Paşa hayatı, sadrazamlığı, Abaza Mehmet Paşa isyanı hakkında bilgi.
Kaynak: wikipedia.org
Abaza Mehmet Paşa (Ölümü 1634), Osmanlı tarihinde mühim ve kanlı bir rol oynayan vezirlerden biridir. Yeniçeri ocağının bozulduğunu görüp ortadan kaldırılması için uğraşmış, bu yüzden çıkardığı isyanlarla, savaşlarla meşhur olmuştur. Kölelikten yetişmedir. İlk efendisi Celâliler adındaki Anadolu ihtilalcilerinin elebaşlarından Canbulatoğlu Ali Paşadır. Ali Paşa kuvvetleri, Sadrazam Kuyucu Murat Paşa ordusu ile Oruçova’da çarpıştığı sırada Köle Mehmet esir olarak yakalandı. Yeniçeri Ağası Halil Ağa genç esirin yiğitliğine hayran kaldı. Onu ölümden kurtarıp yanına aldı. Bir yıl sonra, yani 1608 de, Halil Ağa Kaptanı Derya olunca, Abaza Mehmet’i de Derya Beyliğine tayin etti. Bir zaman sonra efendisi Sadrazamlıkla İran Seferine giderken o da yanında bulundu. Sonra Maraş’a vali oldu.
İkinci Sultan Osman ile Lehistan’a karşı yapılan Hotin Savaşında, yeniçerilerin ne derece bozulmuş olduğunu görerek bu başıbozuk askerlerden orduyu kurtarmaya karar verdi. Sefer dönüşü Erzurum valiliğine gönderilince yeniçerilere karşı tedbir almaya başladı. O sırada yeniçeriler İkinci Osman’ı öldürünce Abaza Mehmet Paşa ortaya atıldı. Erzurum ve Ahisha kalelerindeki yeniçerileri kılıçtan geçirtti. Sonra, Sivas dahil, Gürcistan hududuna kadar olan bütün kalelerdeki yeniçerileri imha ettirdi. Bundan sonra «Şehit padişahın kanını istemek üzere» civarındaki valileri isyan bayrağının altında toplanmaya davet etti. Bu davete katılanlarla Maraş’ı, Şebin Karahisar’ı ve daha bir iki yeri aldıktan sonra kışın Niğde taraflarına çekildi. Ertesi sene üzerine gönderilen Sadrazam Çerkez Mehmet Paşa ordusuyla çarpışırken, emrindeki Tayyar ve Murtaza Paşaların kuvvetleri ile birlikte karşı tarafa geçmesi yüzünden ordusu bozuldu. Erzurum’a çekilerek Sadrazamdan af diledi. Sadrazam da, iç kaleye bir miktar yeniçeri koymak şartıyla, Erzurum valiliğini tekrar ona verdi.
Abaza Mehmet Paşa’nın yeniçerilere karşı kini sönmemişti. Bir müddet sonra kaledeki yeniçerileri kılıçtan geçirerek yeniden ordu kurmaya başladı. Üzerine gönderilen efendisi Halil Paşa’ya bile silah çekmekte tereddüt etmedi. Onu; Erzurum’a sokmadı. Abaza meselesinin uzamasından sinirlenen ve çekinen padişah IV. Murat, bu sefer meşhur Hüsrev Paşa’yı onun üzerine gönderdi. Hüsrev Paşa Erzurum’u sarıp kaleyi ateş altına alınca, kurtulma ümidinin kalmadığını anlayan Mehmet Paşa, adamlar göndererek, Hüsrev Paşa’dan affını istedi. Arzusu kabul olunarak İstanbul’a getirildi. IV. Murat da onun kahramanlığından hoşlanarak kendisini Bosna’ya vali gönderdi. Buradan Bağdat, Vidin valiliklerine nakledildi. Abaza Mehmet Paşa oralardaki vazifelerde ve muharebelerde büyük yararlıklar göstermiş, şöhret kazanmıştır. Lehistan Seferi hakkında kararlar verilmek üzere İstanbul’a çağrıldığı zaman bir müddet padişahın yanında, en yakın müsahiplerinden biri olarak bulundu. Fakat bir rüşvet meselesinden dolayı padişahın gazabına uğrayarak idam edildi.
Abaza Mehmet Faşa, yaşadığı devirde büyük şöhret kazanmış kuvvetli bir şahsiyettir. Yedi yıl süren kanlı Anadolu isyanlarının başında bulunmasına rağmen sonradan yaptığı işlerde büyük başarılar göstermiştir. Hatta İstanbul’da bulunduğu sıralarda onun giyinişi «Abaza Kesimi» adı verilen bir giyim modası olarak yıllarca sürmüş ve tarihe yerleşmiştir. IV. Murat dahi bu modadan kendini kurtaramamıştır.
