Ahlatşahlar Beyliği ne zaman ve nerede kurulmuştur? Ahlatşahlar Beyliği’nin tarihi, kültürü ve özellikleri, hakkında bilgi.
Ahlatşahlar Beyliği Hakkında Bilgi
Ahlatşahlar Beyliği; 12. yüzyılın başlarında Ahlat’ta kurulmuş Türk beyliğidir (1100-1207).
Beyliğe, kurucusu Sökmen el-Kutbi’nin adıyla Sökmeniyye, Sökmenliler ya da kurulduğu bölge yüzünden Ermenşahlar da denir. Sökmen, başlangıçta Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah’ın amcası, Azerbaycan valisi Yakuti’nin oğlu Kutbettin İsmail’in kölesiydi. Ahlat’ı Mervanilerden alarak beyliğin temellerini attı.
Ahlatşahlar Beyliği Kuruluşu
Sultan Melikşah’ın oğlu Muhammet Tapar, adaletli ve iyi kalpli bir insan olarak büyük üne kavuşan Sökmen’in Ahlat ve Van çevresine egemen olmasını onayladı (1100). Böylece Ahlatşahlar Devleti kurulmuş oldu. Sökmen, Melikşah’ın ölümünden sonra süren taht kavgaları sırasında Berkyaruk’a karşı Muhammed Tapar’ın yanında yer aldı. Haçlılara karşı düzenlenen savaşlara katıldı. Yine böyle bir sefer sırasında öldü (1112).
Sökmen döneminde Ahlatşahlar, başta Ahlat olmak üzere Malazgirt, Erciş, Adilcevaz, Van, Eleşkirt, Tatvan, Bitlis, Muş, Meyyafarikin (bugün Silvan) gibi kent ve kasabalara egemendiler. Babaları Sökmen’in ölümünden sonra beyliğin başına geçen İbrahim ve Ahmet pek başarılı olamadılar. İbrahim’in oğlu II. Sökmen dönemi, Ahlatşahların en parlak dönemlerinden biridir. Irak Selçuklu Sultanı Mesut, 1138’de kardeşi Selçuk Şah’ı Ahlat ve çevresinin yönetimiyle görevlendirince Ahlatşahlar Devleti büyük bir sarsıntı geçirdi. Ancak Selçuk Şah burada başarı gösteremedi.
Ahlatşahlar Beyliği Yıkılması
II. Sökmen 1161′ de Gürcülerin Ani’yi ele geçirmeleri üzerine Gürcistan Seleri’ne çıktı. Sökmen, beyliğinin son yıllarında Eyyubilere karşı mücadele etti. II. Sökmen’den sonra beyliğin başına geçen Seyfettin Begtimur, Selahattin Eyyubi‘nin ölümüyle (1193) biraz nefes alabildi. Ahlatşahlar son iki hükümdar Muhammet bin Begtimur ve İzzettin Balaban döneminde Gürcü ve Eyyubi istilasıyla karşı karşıya kaldı. Sonunda İzzettin Balaban’ın Tuğrul Şah tarafından öldürülmesi ve Eyyubilerin Ahlat’a egemen olmasıyla devlet 1207’de ortadan kalktı
