Akciğerlerimizin görevleri nelerdir, yapısı nasıldır? Akciğer nasıl nefes alıp verir, nasıl nefes alırız, akciğerler hakkında bilgi.
Nefes Alıp Verirken Ne Olur?
Akciğer; İnsanda ve solunum sistemi olan hayvanlardaki bir çift solunum organının adıdır. Soluk alındığı zaman burun ve ağızdan giren hava, yutak, gırtlak, nefes borusu ve bronşlardan geçerek akciğer keseciklerine girer.
Akciğerde kanla oksijen birbirine karışır, karbondioksit dışarı atılır. Bunun için kanla oksijene çok geniş bir karşılaşma sahası sağlayacak şekilde yapılmıştır. Normal bir insan akciğerlerindeki keseciklerin yüz ölçümü 100 metre kare kadardır. Akciğerlerin ağırlığı ise kadınlarda 900, erkeklerde 1200 gramdır.
Akciğerler göğüs boşluğunda bulunur, plevra denen göğüs zarı ile sarılmıştır. Yapıları esnek ve süngerimsidir. Sol akciğer derin bir yarıkla iki parçaya, daha gelişmiş, olan sağ akciğer ise gene derin iki yarıkla üç parçaya ayrılmıştır. Bu parçalardan her birine «lop» denir. Akciğerler hacmi 1 cm. küp kadar olan hava odacıklarından yapılmıştır. Bu odacıklara «lopçuk», havayı lopçuklara getiren bronş kollarına da «bronşçuk» denir. Lopçuklar çapı 0.3 milimetreyi geçmeyen keseciklere ayrılmıştır. Keseciklerin içindeki kıvrımlara «petek» denir. İşte gaz alışverişi bu peteklerde olur. Alınan hava burundan itibaren temizlenerek keseciklere kadar gelir. Ancak havanın tam anlamıyla temiz olmaması akciğerlerin zamanla rengini değiştirmesine sebep olur. Bunun için çocuklarda pembe olan akciğer yaş ilerledikçe kül rengine döner.
Solunum işinde akciğerler hareketsizdir. Asıl nefes almayı sağlayan «diyafram» denen perde biçiminde bir kastır. Karın boşluğu ile akciğerleri ayıran diyafram muntazam aralıklarla karın boşluğuna doğru alçalır, yükselir. Diyaframın bu hareketi akciğerlere basınç yaparak, alçalınca havanın ciğerlere dolmasını, yükselince de boşalmasını sağlar. Böylece nefes alınmış olur.
Akciğerlerin Yapısı
Akciğerlerin Yapısı; Bedene sürekli olarak oksijen sağlanması, dirimsel önem taşır: oksijensiz kalırsak, hızla bilincimizi yitirir, ölürüz. Beden yüzeyi, milyonlarca hücreye gerekli yakıt maddesi, oksijenin tümünü soğurmak için çok küçük olduğuna göre, insan ve öteki gelişmiş hayvanlar, bedenleri içinde özel bir solunum yüzeyi geliştirmişlerdir. Bu yüzey, akciğerlerin iç yüzeyini örten zarlardan oluşur ve 70 m ‘ye varan çok geniş bir alanı kapsar (tüm beden yüzeyinin 40 katı).
Bu iç yüzeyin başka bir özelliği de, hep nemli kalması ve dış etkenlerden, bakterilerden, mantarlardan ve öteki organizmaların zararlarından korunmuş olmasıdır. Bir kâğıt inceliğinde ve ince çeperli kılcal damarlar ağı ile sarılmış olan akciğerlerin bu iç yüzey örtüsü, oksijeni soğurarak kandaki hemoglobine hızla iletir. Ayni zamanda, hücre metabolizmasının artık maddesi karbon dioksit, kandan akciğerlere atılır.
Ortalama 1 kg ağırlığındaki akciğerler, doğumdan hemen sonra sünger gibi yumuşak, gül pembesi rengindedir. Ama daha sonraki yıllarda koyulaşarak koyu gri, hattâ siyah olur. Nemli göğüs zarı ile örtülmüş akciğerler derin göğüs boşluğunu ona uyacak biçimde doldururlar. Sağ akciğer üç lobdan, biraz daha ufak ve kalbe yer bırakmak için bir yanı girik olan sol akciğer ise, sadece iki lobdan ibarettir.
Ağız ve boğazda ısınarak süzülen hava, yutak (boğaz) gırtlak (3), soluk borusu ve bunun dalları olan sağ ve sol ana bronşlar yoluyla akciğerlere girer. Bu iki ana bronş, akciğerler içerisinde önce daha küçük bronşlara, sonra da solunum ağacının en ince dalları olan bronşçuklara ayrılır. Bunların da her biri, hava kesesi boruları kanalları denilen kanallara ayrılır ve hava keseciklerinde sonlanırlar.
