Amanullah Han Kimdir? Eski Afganistan Kralının Hayatı ve Dönemi Hakkında Bilgi

0
Advertisement

Amanullah Han Kimdir? Devrik eski Afganistan Kralı Amanullah Han’ın hayatı, biyografisi ve dönemi hakkında bilgiler.

Amanullah Han

Kaynak: wikipedia.org

AMANULLAH HAN (1892-1960), Memleketini Batı medeniyetine ulaştırmaya çalışmış bir Afganistan kralıdır. Habibullah Han’ın küçük oğlu olan Amanullah, özel öğretim gördü. Afganistan Emiri olan babasının öldürülmesi üzerine (28 şubat 1919) tahta geçen amcasını üç gün içinde bertaraf ederek kendisini kral ilan etti. Amanullah Han tahta geçince ilk iş olarak memleketin bağımsızlığını ilan ettiyse de Hindistan hükümetinin razı olmaması savaşa yol açtı. Üç yıl müddetle İngilizler istedikleri başarıyı elde edemediler. Bunun üzerine 22 aralık 1911’de Afganistan’ın bağımsızlığını tanıdılar.

Amanullah Han tahta geçince ilk iş olarak memleketin bağımsızlığını ilan ettiyse de Hindistan hükümetinin razı olmaması savaşa yol açtı. Üç yıl müddetle İngilizler istedikleri başarıyı elde edemediler. Bunun üzerine 22 aralık 1911’de Afganistan’ın bağımsızlığını tanıdılar.

Amanullah Han çıktığı bir seyahat sırasında 1927 yılında Türkiye’ye de geldi. Memleketimizdeki yenilikleri görmesi ona cesaret vermişti. Afganistan’a dönünce yeniden büyük bir ıslahat hareketine girişti. Buna göre, çarşaf ve peçe kalkacak, yeni okullar açılacak, miladi takvim, kabul edilecek, tatil günü cuma yerine pazar olacaktı. Ancak, bu yenilik hareketinde kendisinin Hz. Muhammet gibi bir öncü olduğunu söyleyecek kadar ileri gitmesi büyük bir hoşnutsuzluk uyandırıyordu. Nihayet memlekette isyan çıktı. Amanullah, tahtı ağabeysi İnayetullah’a bırakarak Kandıhar’a kaçtı. İsyan hareketine önderlik eden Beççe Saka da İnayetullah’tan mukavemet görmeden Afgan tahtını ele geçirdi.

Amanullah tahtını kurtarmak için bir teşebbüste bulunduysa da başarı kazanamadı ve 20 mayıs 1929’da tekrar Kandıhar’a döndü. Oradan da Roma’ya gitti, 1960’da öldü.

Amanullah Han ve Atatürk

Amanullah Han ve Atatürk


Kaynak – 2

Amanullah Han, Afganistan kralı (Pangman/Kâbil 1892-Zürich 1960). Babası Habibullah Han 20 Şubat 1919’da bir suikast sonucu öldürülünce amcası Serdar Nasrullah Han ile İnayetin Han’ın karşı çıkmalarına karşın ordunun desteğiyle emir oldu.

Advertisement

Hindistan İngiliz Yüksek Komiserliği’n den bağımsızlık istedi, ancak üç ay süren çatışmalar sonunda Afganistan bağımsızlığını kazandı. Ülkesinde toplumsal yenilikler yapmaya çalışan Amanullah, 1928’de Türkiye Cumhuriyeti’ni de ziyaret etti ve Atatürk Devrimleri’nden etkilenerek ülkesine döndü. Türkiye’yi örnek alarak başlattığı yenileşmeler için Afganistan henüz hazır değildi. Din çevrelerinin de kışkırtmasıyla çıkan ayaklanmalar sonucu yalnız üç yıl süren saltanatını bırakarak Avrupa’ya gitti (1929), bir daha da yurduna dönemedi. Yerine ayaklanmanın önderi olan yeğeni Nadir Han geçti.


Leave A Reply