Amerika Birleşik Devletlerinin kurulmasından itibaren Amerikan tiyatro sanatı ile ilgili bilgiler.
Amerika’nın kuruluş yıllarında tiyatro etkinlikleri ilkel çalışmalar olarak başladı. 1850’den sonra yazılan birkaç düzenli oyunu oynayacak sanatçılar ise İngiltere’den getirtilmişti. 19. yüzyılın ortalarında Bronson Howard, James A. Hern gibi profesyonel yazarlar ortaya çıktı. Kuzeybatı bölgelerinde nüfus yoğunluğu artarken, New York yavaş yavaş tiyatro merkezi oluyordu. William Gillette, Mrs. Fiske, James O’Neil (Eugene O’Neil’in babası), Maurice Barrymore vb ilk Amerikalı oyuncular olarak sivrildiler. David Belasco (1853-1931) adlı yetenekli bir yönetmen, tiyatrolara egemen olarak Avrupa gerçekçiliğinin hafifletilmiş biçimini uygulamaya koyuldu. Başarısının asıl nedeni sahne arkasına disiplin getirmek ve gösterimlere teknik sağlamlık katmak olmuştu.
Bu arada Avrupa’dan turneye çıkan büyük oyuncular, sanatlarını Yeni Dünya’ya sunuyorlardı: Fransa’dan Sarah Benrhardt, İtalya’dan Eleonore Duse, Rusya’dan Alla Nazimova. 20. yüzyılın başlarında ilk müzikli güldürüler ortaya çıktı: Pembe Pijamalı Kız, Özgürlük Çanları, Yaban Gülü, Oz Büyücüsü ve Ziegfeld Çılgınlıkları. 1920’ye kadar süren bu karışık dönemin ortalarında kurulan Provincetown Oyuncuları adlı öncü topluluk ve yazarları Eugene O’Neil ilk ürünlerini vermeye başladı. Bu büyük aşamayı Elmer Rice, Maxwell Anderson, Philip Barry gibi usta yazarların oyunları izledi. Bu eserleri yorumlayan yetkin oyuncular ortaya çıktı: George Arliss, Jeanne Eagels, Walter Hampden, Helen Hayes, Lilian Gish, Lunt-Fontanne çifti, Ruth Gordon, Walter Huston… 1920’de Broadway’de 150’yi bulan tiyatro sayısı, 10 yıl içinde iki katına ulaştı.
Zamanla Amerikan gösteri sanatlarını en karakteristik öğesi duruma gelecek olan müzikal tiyatro da hızla gelişiyordu: Rio Rita, İspanya’da Bir Gece, Bando Arabası, Show Boat. 1929 Ekonomik Bunalımı ile birlikte tiyatro sayısında azalma başladı. Birkaç yıl süren durgunluktan sonra, devlet desteğiyle yeniden canlanma görüldü. Ülkenin dört bir yanında amatör tiyatrolar, üniversite sahneleri açılmaya başladı. Bunalımdan esinlenerek yola çıkan toplumcu eğilimli “Group Theater” (1931-1940). Clifford Odets’in Uyan ve Şarkı Söyle, Lefty Beklerken’ ini sergileyerek dikkatleri çekti. Harold Clurman ile Elia Kazan yönetmenlik güçlerini kanıtladılar. 1940’lara doğru edilginleşen toplumcu tiyatronun yerini ticari güvencesi sağlam, müzikal; üstün yapımlar aldı: Güney Pasifik, Oklahoma, My Fair Lady, İpek Çoraplar, Gigi, Hello Dolly..
Dramatik tiyatroda bir büyük oyuncular egemenliği başladı: Judith Anderson, Shirley Booth, Julie Harris, Uta Hagen, Jose Ferrer, Marlon Brando, Barbara Bel Geddes. Yazarları da kendilerine uygundu: Lilian Hellman, Arthur Miller, Tenessee Williams, William Inge. Broadway dışı ve dışının dışında (off off Broadway) yüzden fazla tiyatro eyleme geçti. Öteki eyaletlerde özgün profesyonel çalışmalar çoğaldı. Toplumsal, politik, e–tik temaları içeren müzikaller gişe rekorları kırıyordu: Pijama Oyunu, Hair, O hm Calcutta, Evita, Koro Sırası, Kediler, Dokuz Annie, Zorba.. Sinemanın en ünlü yıldızları Dustin Hoffmann ile Robert De Niro Broadway’de sahneye çıktılar. Romen asıllı yönetmen Andrei Serban, sahnelediği dört Çehov oyunuyla kendisini Amerika’ya kabul ettirdi.
1960’larda başlayan deneysel öncü etkinlikler, Happening (Oluşum) Theater, Living (Yaşayan) Theater, kalıpları, görenekleri yıkmaya çalıştı. Onları, 1970’lerde Adrian Hall’un Trinity Square Tiyatrosu, Ben Mordaci’nin yönettiği İndiana Repertuvar Tiyatrosu izledi.
