Amerika’ya Bağlı Bir Ada Ülkesi Olan Porto Riko’nun Tarihi Hakkında Bilgi

0
Advertisement

Antillerde Batı Hint Adalarında Amerika’ya bağlı bir ülke konumunda yer alan adalar ülkesi Porto Riko’nun tarhi hakkında kısa ve temel bilgiler.

Porto Riko Bayrağı

Porto Riko Bayrağı

Tarih.

Porto Riko, resmi adı İngilizce Common-Wealth of Puerto Rico. İspanyolca Estado Libre Asocıado de Puerto Rico. Bati Hint Adalarında, ABD’ye bağlı özerk bir ada devletidir. ABD’nin Florida kıyısının yaklaşık 1.630 km güneydoğusuna düşer. Kuzey-güney doğrultusunda 65 km, doğu-batı doğrultusunda 180 km uzanır ve biçim olarak bir dikdörtgeni andırır. Başkenti San Juan’dır.

Porto Riko’nun ilk sakinlerinin Florida’nın güneyinden ya da Güney Ame-rika’daki Orinoco Irmağı havzasından geldiği sanılır. Kolomb’un adaya ulaştığı 1493’te, adada savaşçı Karip Yerlilerince tehdit edilen barışçı Aravaklar yaşıyordu. Juan Ponce de Leon’un 1508’de Caparra kentini kurmasından sonra ilk altın arama ve tarım çalışmalarına başlandı. 16. yüzyıl sonlarındaki İngiliz ve Felemenk saldırılan, İspanyolları güçlü kaleler inşa etmeye zorladı. Ada 18. yüzyıl sonlarına değin ekonomik açıdan geri bir yapıda kaldı.

Hacienda La Fortuna. Porto Riko'da 1885'te Francisco Oller tarafından yapılmış olan ve bir şeker fabrikası kompleksini anlatan resim çalışması (Brooklyn Müzesi)

Hacienda La Fortuna. Porto Riko’da 1885’te Francisco Oller tarafından yapılmış olan ve bir şeker fabrikası kompleksini anlatan resim çalışması (Brooklyn Müzesi)

1830’dan sonra adada şekerkamışı, kahve ve tütüne dayanan plantasyon ekonomisi gelişti. 19. yüzyıl sonlarında Porto Rikolu-lar köleliğin kaldırılması ve siyasal bağımsızlık için mücadeleye giriştiler. İspanya 1897’de adaya geniş özerklik tanıdı. Ertesi yıl İspanyol-Amerikan Savaşı başlayınca ABD birlikleri Porto Riko’yu işgal etti. Savaştan sonra ada ABD’ye bırakıldı. İlk ABD valileri Porto Riko’yu ve halkını Amerikalılaştırmaya çalıştı. Bu çabalar, daha önce İspanya’dan özerklik elde etmek için mücadele verenlerin hoşnutsuzluğuna yol açtı. 1917’de Porto Riko’ya sınırlı özerklik verildi ve halka ABD yurttaşlığı hakkı tanındı.

1930’larda adadaki siyasal partiler arasında tam bağımsızlık ya da ABD yönetiminde kalma konusunda bir ayrılık baş gösterdi. ABD başkanı Harry Truman 1946’da adanın ilk Porto Riko’lu valisini atadı ve 1948’de valiler halk tarafından seçilmeye başladı. Porto Riko bugünkü statüsünü ise 1952’de kazandı.

Advertisement

Truman’a suikast girişimi ve ABD Kongresi’ne baskın gibi çeşitli şiddet eylemlerine başvuran bağımsızlık yanlısı grupların çabalarına karşın, Porto Riko’nun siyasal gündemi bağımsızlıktan çok, var olan statüyü sürdürme ya da ABD’nin tam eyaleti olma çevresinde gelişti. Kasım 1993’te yapılan halk oylamasında çoğunluk var olan durumun sürmesinden yana oy kullandı.


Leave A Reply