Anton Bruckner’ın eserleri ve özellikleri nelerdir? Anton Bruckner besteleri, konçertoları, senfonileri hakkında bilgi.
SENFONİ «Mi bemol majör» No. 4 «Romantik»
İlk yorumu: 1881 Viyana
Bestecinin bu belki en sevilen, en bilinen eseri 1873 yılında bestelenmiş, 1878 ve 1886’da iki kez düzeltmelerden geçirilmiştir. 19’uncu yüzyılın önemli senfonicisi eserini çevresinde ünlü saflığı ve mizah duygusuyla bazı açıklamalar yapmıştır.
Birinci bölüm (Hareketli, çabuk değil) için şöyle bir program veriyor: «Bir Ortaçağ kenti. Güneş doğuyor. Kale kulelerinden yankılanan kalk boruları. Kapılar açılıyor, mağrur kısraklar üzerindeki şövalyeler çıkıp doğaya katılıyorlar. Orman sesleri, kuş ötüşleri ve sürüp giden romantik tablo…» İkinci bölümü (Andante quasi Allegretto) şu üç kelimeyle tanımlıyor: «Şarkı, Dua, Serenad». Serenad viyolalarda beliren ikinci «tema»dır. Üçüncü bölüm (Scherzo. Hareketli) için tanımlaması şu bestecinin: «Turna avı. Av esnasında geyik şöleni.» Dördüncü bölüm (Finale. Hareketli. Çabuk değil) de şöyle açıklanmış: «Son bölümü yazarken ne düşündüğümü bilmiyorum… Galiba uyurken ilham perisi geldi, eserin üç bölümünün hazır olduğunu, dördüncüsünü beraber besteleyeceğimizi söyledi. Beraberce piyanoya oturup çaldık Ertesi sabah uyanır uyanmaz hemen yataktan fırlayıp düşde açık-seçik duyduğum melodileri yazdım.» Bruckner bu bölüme kuğuların ölürken şarkı söylediği yolundaki inanca dayanarak şu yargıyı katıyor: «Romantizmin kuğu şarkısı…»
SENFONİ «Mi bemol majör» No. 7
İlk yorumu: 1884 Leipzig.
Besteci eserini bitirdikten sonra ünlü orkestra yöneticisi Hans Richter’e piyanoda çalmış, Wagner hayranı yönetici Wagner’i tanrısal bir yaratık gibi gören Bruckner’e: «Beethoven’den bu yana böyle şey yazılmadı…» diyerek yargısını açıklamıştır. Bruckner birinci bölümde gerçekten olağanüstü güzellik ve zarafetteki «tema»yı nasıl bulduğunu şöyle anlatır: «Düşümde ilham perisi geldi ve ‘Bruckner, bu tema senin mutluluğunu getirecek…’ dedi, ıslıkla Çaldı. Hemen uyandım, mumları yakıp kâğıda geçirdim…» 1883 yılı Ocak ayında Wagner’in ölümünden üç ay önce besteci ikinci bölümü yazmaya koyulmuş, sonlarına geldiğinde Venedik’ten acı haber ulaşmış, bölüm sonundaki 35 mezürlük «coda» «Ustaların ölümsüz ustasının anısına…» sözleriyle Wagner’e adanmıştır «Yedinci Senfoni» tipik Bruckner mimarisine bir örnektir. Ona özgü teknik özellikler, bu arada Wagner tubalarınm katımıyla daha da renklendirilmiş orkestralama sanatı kolaylıkla gözlenir.
Birinci bölüm (Allegro moderato) gene yaylı çalgıların sisli «trémolo»lan ile girer ve kısa süre sonra pek çok müzikseveri hayran bırakan «ana tema» sakin bir görüntüyle belirir. Üç «tema» üzerine işlenen bölüm, org benzeri ses örgütlerinin ana «tema»yı sunuşuyla biter. İkinci bölüm (Adagio. Görkemli ve çok yavaş). Tüm görüntüsüyle «ağıt» karakteri taşır. İki melodiyle işlenmiş, mistik yankılarıyla alabildiğine etkili bir anlam kazanmıştır. Üçüncü bölüm (Scherzo. Çok çabuk). Gene Bruckner’e özgü bir dans, neşe ve coşku çağılıdır. Dördüncü bölüm (Finale. Çabuk değil, fakat hareketli). İlk bölümün ana «tema»sı ile girer, fantazilerle dolu bir «kontrapunta» işçiliğiyle seçkinleşir.
SENFONİ «Do minör» No. 8
İlk yorumu: 1892 Viyana.
Bavyera Kralı İkinci Ludwig’e adanan «Yedinci»den sonra «Sekizinci» Avusturya – Macaristan İmparatoru Birinci Franz Joseph’e adanmıştır. İlk yorumlanış üzerine Hugo Wolf bir mektubunda şunları yazar: «Bu senfoni ancak bir devin verimi olabilir. Olağanüstü mümbit bir ruhdan akarak ustanın diğer seslerini aşıp gitmiş…»
Birinci bölüm (Allegro moderato) için şöyle diyor besteci: «Ölüm halinde bir hasta Karşısında bir saat var, aynı ölçülü vuruşlarla ölümün yaklaşmasını haberliyor…» Ve gene birinci ve ikinci kemanlardaki hafif «trémolo», sonra viyola, viyolonsel ve kontrabaslarda beliren bir diğer unutulmaz ana «tema», aynı cümlenin işlenişi, kemanlarda hüzünle yansıyan ikinci, etkili bir üçüncü «tema». Her cümlenin ayrı kesimler biçiminde ışıklı, gölgeli yankıları. İkinci bölüm (Scherzo. Allegro moderato) uzun, ritmik, zaman zaman peri dansı benzeri hafif ve zarif bir doku. Üçüncü bölüm (Adagio, görkemli ve yavaş) mistik bir şiir, alabildiğine duygulu bir çabadır. «Choral» geçişlerle sarsıcı bir etki, dünyadan kopup en büyük yaratıcıya ulaşan bir yakarış Dördüncü bölüm (Final. Görkemli, fakat çabuk değil) Bruckner’in yazdığı son «Final»; senfoninin taçlanması, doruğuna ulaşması. İki anıtsal «tema» ile gerçekleştirilmiş büyük yapının bir «fuga» ile ilk bölümün ana «tema»sına geçişi, ikinci bölümün ve sonra üçüncü bölümün flüt, klarnetler ve trompetlerde beliren, melodileri. Pırıltılı bir armoni ve romantik senfoni edebiyatında yaygın yargıyla «eşsiz» sayılan bir dev örneğin bitişi.
SENFONİ «Re minör» No. 9
İlk yorum: 1903 Viyana.
Bruckner bu son senfonisine 1887’de başlamış, üzerine tümüyle eğilmek fırsatını 1891’den sonra bulabilmiştir. Bu çaba ölümle bir tür yarış olarak sürmüş, bestecinin gittikçe bozulan sağlığı onu partisyonu tamamlayamayacağı inancına götürmüştür. Arkadaşlarına: «Bundan önceki verimimi hep dost ve tanıdıklara adadım, bunu kabul ederse Tanrıya adıyorum…» dediği bilinir. Hekimi Dr. Richard Heller onun şöyle dua ettiğini belirtir anılarında: «Sevgili Tanrım, bana sağlık ver, «Dokuzuncu» için sağlığa ihtiyacım var.» Ancak bu dua kabul olmamış, senfoninin üç bölümü bitmiş, dördüncüde ölüm bestecinin kapısını çalmıştır.
Birinci bölüm (Görkemli, Misterioso) senfoni ustasının yaşamı boyunca çektiği acıların, kaderin getirdiği düş kırıklığı ve güçlüklerin yorumudur. İkinci bölüm (Scherzo, Hareketli, canlı) şeytani bir hareket grafiğidir. Bestecinin bu bölüm için şöyle dediği rivayet olunur: «Eğer yaşarsam beni zehirleyebilirler. Ama sanmam; yorumlandığında ben mezarda olacağım.» Üçüncü bölüm (Adagio. Yavaş, görkemli.) «Yazdıklarımın en güzeli olmalı…» diye bahsettiği bu bölümü Bruckner birinci kemanların acılı bir cümlesiyle başlatır, iki «tema» arasında korno ve tuba’nın sunduğu «choral» için de şu sözleri söyler: «Yaşama veda».
