Arsenik zehirlenmesi nedir? Arsenik zehirlenmesi nasıl olur, belirtileri ve zararları nelerdir, hakkında bilgi.
Arsenik Zehirlenmesi
Arsenik zehirlenmesi, çeşitli arsenik bileşiklerinin vücut dokuları ve işlevleri üzerindeki zararlı etkileridir. Arsenikli bileşikler, böcek ve tarım ilaçlan, fare zehiri, bazı kanser ilaçları, boya, duvar kâğıdı, seramik gibi çeşitli ürünlerin yapımında kullanılır.
İnsanda arsenik zehirlenmesi, genellikle arsenik (III) oksit (arsenik anhidrit), bakır asetoarsenit, kalsiyum ya da kurşun arsenat gibi arsenik bileşikleriyle hazırlanmış böcek ilaçlarının ağız ya da solunum yoluyla alınmasından ileri gelir. Çocuklarda dikkatsizlik ve yanılgıyla, toz ve sprey halindeki böcek ilaçlarını kullanan tarım işçilerinde ise meslek gereği bu ilaçların alınması en yaygın zehirlenme nedenidir. İlaçlı meyve ve sebzelerin yıkanmadan yenmesi de, vücutta zehirlenmeye yol açacak düzeyde arsenik birikmesine neden olabilir. Sanayi işçilerinde ise arsin gazıyla zehirlenmeye oldukça sık rastlanır. Fowler eriyiği (potasyum arsenat) ve arsfenamin gibi arsenikli ilaçlarla uzun süreli tedavi sonucunda da zehirlenmeler görülebilir.
Arseniğin zehirli etkilerinin, vücuttaki bazı enzimlerle birleşerek hücre metabolizmasını bozmasından ileri geldiği sanılmaktadır.
Arsenik zehirlenmesine karşı duyarlılık kişiden kişiye büyük ölçüde değişir; başkalarında öldürücü olabilen dozların bazı kişileri hiç etkilemediği bilinmektedir. Zehirlenme, ya bir kerede alınan yüksek dozda arsenikten (akut zehirlenme), ya da küçük dozların art arda alınmasından (kronik ya da süreğen zehirlenme) kaynaklanır. Ağızdan alınan arsenikle akut zehirlenmenin başlıca belirtileri mide bulantısı, kusma, ağız ve boğazda yanma ve şiddetli karın ağrılarıdır.
Bunu izleyen dolaşım ve kalp yetersizliği birkaç saat içinde ölüme neden olabilir. Arsin gazıyla zehirlenmede en belirgin bozukluklar alyuvarların parçalanması ve böbrek yıkımıdır. Kronik arsenik zehirlenmesi ise, yavaş yavaş güçten düşme, ishal ya da kabızlık, deride tümör gelişimi gösterebilen renk değişimi ve pullanma, felç ve bilinç bulanıklığıyla ortaya çıkan sinir sistemi bozuklukları, yağ dokusunda bozulma, kansızlık ve tırnaklarda tipik çizgilerin belirmesiyle tanınır. Renksiz ve tatsız bir toz olan arsenik (III) oksit, adli tıpta kimyasal araştırma yöntemlerinin geliştirilmesine değin cinayet amacıyla en çok kullanılan zehirlerin başında geliyordu. Arsenik zehirlenmesinin kesin tanısı, idrar, saç ve tırnaklarda arsenik bulunmasına dayanır.
Akut arsenik zehirlenmesinde, tedavi için mideyi yıkamak ve hiç zaman yitirmeden dimerkaprol (BAL) vermek gerekir.
