Asit ve Bazların Aşındırıcı Etkileri Nelerdir? Aşındırma Özellikleri ve Denklemler

Asit ve bazların aşındırıcı etkileri nelerdir? Asitlerin aşındırma özellikleri, tepkime denklemleri nelerdir, hakkında bilgi.

Asit ve Bazların Aşındırıcı Etkileri

Asitler ve bazlar, birbirleri ile ve metal ile verdikleri tepkimeler sonucunda kimyasal değişime uğrarlar. Bu tepkimeler sonucunda ortak bir ürün olarak tuzlar elde edilir. Ancak asitlerin ve bazların bu tepkimeler dışında da verdikleri tepkimeler vardır. Gerçekleşen tepkimelerde hem asitler hem de bazlar tahriş edici ve aşındırıcı etki gösterirler.

***Bir metal yüzeyine, asit çözeltisi dökülecek olursa gerçekleşen tepkime sonucunda metal yüzeyi aşınarak yapısı bozulur.

$\displaystyle F{{e}_{\left( k \right)}}+HC{{l}_{\left( suda \right)}}\to FeC{{l}_{2}}_{\left( suda \right)}+{{H}_{2}}_{\left( g \right)}$
$\displaystyle A{{l}_{\left( k \right)}}+3HN{{O}_{3}}_{\left( suda \right)}\to Al{{\left( N{{O}_{3}} \right)}_{3}}+\frac{3}{2}{{H}_{2}}$

***Bir amfoter metal yüzeyine, kuvvetli baz çözeltisi dökülecek olursa gerçekleşen tepkime sonucunda metal yüzeyi aşınarak yapısı bozulur.

$\displaystyle Z{{n}_{\left( k \right)}}+2NaO{{H}_{\left( suda \right)}}\to N{{a}_{2}}Zn{{O}_{2}}_{\left( suda \right)}+{{H}_{2}}_{\left( g \right)}$
$\displaystyle A{{l}_{\left( k \right)}}+3KO{{H}_{\left( suda \right)}}\to {{K}_{3}}Al{{O}_{3}}_{\left( suda \right)}+\frac{3}{2}{{H}_{2}}$

***Asitler özellikle mermer yüzeylere aşındırıcı etkide bulunurlar. Mermerin yapısını oluşturan $\displaystyle CaC{{O}_{3}}$ asitlerle tepkimeye girer.

$\displaystyle CaC{{O}_{3}}_{\left( k \right)}+C{{H}_{3}}COO{{H}_{\left( suda \right)}}\to {{\left( C{{H}_{3}}COO \right)}_{2}}C{{a}_{\left( suda \right)}}+{{H}_{2}}{{O}_{\left( g \right)}}+C{{O}_{2}}_{\left( g \right)}$

Sirke ve limon asidik özellik gösteren maddelerdir. Mermer mutfak tezgahları üzerine bırakılan limon ya da sirke mermerin aşınmasına neden olur.

Yapısında $\displaystyle CO_{3}^{2-}$ iyonu içeren tuzlar bazik özellik gösterir. Bu nedenle karbonatlı tuzlar ( $\displaystyle CaC{{O}_{3}}$ , $\displaystyle MgC{{O}_{3}}$ vb.) asitler ile tepkimeye girerek tuz, su ve karbondioksit oluşturur.

$\displaystyle N{{a}_{2}}C{{O}_{3}}+2HCl\to 2NaCl+{{H}_{2}}O+C{{O}_{2}}$

***Asitler tarihi eserler üzerinde de aşındırıcı etkide bulunurlar. Taş malzemeden yapılmış bina ya da heykeller, asit yağmurlarının etkisi ile zamanla aşınarak tahrip olurlar. Bu olay bir sonraki bölümde ayrıntılı olarak işlenecektir.

***Canlı dokular üzerinde de asit ve bazların aşındırıcı ve tahriş edici etkileri vardır.

Tuz ruhu yapısında HCI asidi bulunan bir temizlik maddesidir ve lavabo ve klozetlerdeki kireçlenmiş yerlerin temizliğinde kullanılır. Tahriş edici etkisi çok fazla olduğundan kesinlikle çıplak el ile dokunulmamalıdır. Sabun, deterjan ve cam sil gibi temizlik maddelerinin bir çoğu bazik özellik gösterir. Özellikle deterjanlar daha bazik karaktere sahip olduklarından cilt üzerinde tahriş edici etkileri vardır.