Azak Denizi Nerededir? Azak Denizi Haritası ve Coğrafi Özellikleri Nelerdir?

0
Advertisement

Azak Denizi nerede? Azak denizi haritası ve Azak denizi coğrafi özellikleri ile ilgili olarak genel bilgilerin yer aldığı sayfamız.

Azak Denizi Haritası

Azak Denizi Haritası

Azak Denizi, Rusça azovskoye ya da azovskoe more, Azov Denizi olarak da bilinir. Atlantik Havzasına bağlı içdeniz. Rusya’nın Avrupa topraklarının güney ve Ukrayna’nın güneydoğu kıyılarında yer alır. Yüzölçümü yaklaşık 38.000 kilometrekare, en derin yeri ise 14 metredir. Dünyanın en sığ denizidir. Büyük Don ve Kuban ırmakları ile Mius, Berda, Obitoçnaya ve Yeya gibi küçük ırmakların sularını alır. Kerç ve Taman yarımadaları ile ayrıldığı Karadeniz’e Kerç Boğazı ile bağlanır. Azak Denizi Karadeniz’e sıkı sıkıya bağlı bir jeolojik tarihe sahiptir. Orta Miyosen Bölümde (y. 16 milyon yıl önce) geniş bir havzanın parçası olarak oluştuktan sonra, Alt Pliyosen’de (y. 7 milyon yıl önce) Karadeniz Havzası ile birlikte okyanustan kopmuştur. Sonraki dönemde, birçok kez Hazar Denizi ile birleşip ayrılan Azak, Dördüncü (Kuvaterner) Dönemin başlarında (y. 2,5 milyon yıl önce) kabaca bugünkü görünümünü almıştır. Karadeniz ile Akdeniz arasındaki bağlantı (Karangats Havzası olarak bilinen kat) bu dönemin sonlarına doğru oluşmuştur.

Azak Denizine ılıman bir kara iklimi egemendir. Kışın kuzeydoğu ve doğudan esen rüzgârlar anakaradan soğuk hava getirir. Siklonların etkisiyle don ve çözülme olayları birbirini izler; sık sık sis görülür. Temmuz en sıcak aydır.

Azak Denizinin su düzenini karasal konum, iklim, ırmaklardan gelen sular, Karadeniz‘le su değişimi ve havzada yürütülen suya dayalı etkinlikler belirler. Tatlı suyun fazla olması nedeniyle ortalama tuzluluk genellikle düşüktür. Bununla birlikte Kerç Boğazındaki su değişiminde ve ırmakların akışında ortaya çıkan değişikliklere bağlı olarak yıllara göre tuzluluk farklılıktan görülebilir. Özellikle Sivaş Gölünde tuz oranı yüksektir.

Azak Denizinde akıntılar yalnızca saat yönünün tersine olmakla birlikte, kimi zaman rüzgarın etkisiyle aksi yöne dönebilir. Irmaklardan gelen suya bağlı olarak yıldan yıla 33 cm kadar değişen ortalama su düzeyi, gelgit hareketiyle yaklaşık 5,5 metre yükselebilir.

Denizin sığ olması, suyun tam kanşıp eşit oranda ısınması ve ırmaklardan gelen suyun büyük miktarlarda besin maddesi içermesi nedeniyle biyolojik üretkenlik oldukça yüksekti. Yalnız yazın, uzun durgunluk dönemlerinde, oksitlenme yoluyla dipteki oksijenin tümüyle dağılması balıkların ölmesine yol açabiliyordu. Ama günümüzde akarsuların taşıdığı zehirli atıklar yüzünden Azak Denizinde hemen her türlü yaşamın sona erdiği bildirilmektedir.

Advertisement

Azak Denizi Harita

Ağır okyanus taşıtları çok sığ olan bazı yerlerden geçemezse de, Azak Denizinde büyük oranda mal ve yolcu taşınır. Kışın deniz yolculukları buz kıranlann yardımıyla yapılır. Belli başlı limanlar Rusya’daki Taganrog ve Yeysk ile Ukrayna’daki Idanov ve Berdyansk’tır.


Kaynak – 2

Karadeniz’in kuzeyinde, Rusya’nın güneyinde yer alan ve Ukrayna ile Rusya arasında bir iç denizdir. Kerç yahut Yenikale Boğazı ile Karadeniz’e bağlıdır. Güney-batıda Kırım Yarımadası vardır. Yüzölçümü 42.000 \displaystyle k{{m}^{2}}‘dir.

Karadeniz’in bir körfezi gibi olan Azak Denizi son derece sığdır. On binlerce kilometre karelik yüzölçümüne karşı derinliği, en derin yerinde 13 metreyi geçmez. Kıyılar büsbütün sığ olduğundan kıyı çizgisi sık sık yer değiştirir. Azak Denizi’ni Karadeniz’e bağlayan Kerç Boğazı’nın genişliği 6-8 km. kadardır.

Azak Denizi’ne akan nehir ve dereler burasının tuzluluk oranını çok düşürmüştür. % 1 kadar olan tuzluluk oranı yüzünden deniz çabuk donar, kasım sonlarından nisan ortalarına kadar buzlar altında kalır. Azak Denizi’ne akan en önemli nehir Don’dur. Bunun dışında Azak’a dökülen başlıca nehir Krinka, Kalka (Kalmius), Molaoçnaya, Mius ve Kuban’dır.

Azak Denizi’nin güney-batıdan kuzey-doğuya olan uzunluğu 370 km., en geniş yeri ise 170 km. dir. En önemli limanı Rostov’dur. Azak Denizi balığının bolluğu ile tanınmıştır. Bilhassa mersin balığı pek boldur. Kışın bile buzlar kırılarak balık avlanır.

Advertisement

Azak Şehri ve Kalesi

Azak Denizi kıyısındaki Azak şehri Miletliler tarafından kurulmuştur. Bu şehir Azak Denizi’nin tarihinde önemli bir rol oynamıştır. Azak Kalesi XV. yüzyıldan itibaren Osmanlı Devleti’nin bir sınır kalesi olarak tahkim edilmiştir. Kale Osmanlılar’ın elinde kaldığı müddetçe Don Kazaklarının ve Rusların denize çıkmak için yaptıkları teşebbüsleri önlemiştir. Tarihte birçok kuşatmalar geçiren Azak Kalesi 1736’da Ruslar’a bırakılmıştır. Bugün Rostov şehrinin bir banliyösü halindedir.

 


Leave A Reply