Bağdat okulu nedir? Bilim tarihinde Bağdat Okulu olarak geçen Abbasi döneminde kurulmuş olan ve yaklaşık 40 yıl boyunca devam etmiş olan dönem.
Bağdat Okulu Nedir?
Bağdat okulu, İslam minyatür sanatının önemli üsluplarından biri. 12. yüzyılın sonlarında ortaya çıkmışsa da, 13. yüzyıldan eski örnekleri günümüze ulaşmamıştır. Abbasi halifelerinin Bağdat’ta yeniden güçlendiği dönemde gelişen bu üslubun en belirgin özellikleri, genel bir tipleme yapmak yerine yüzlerde portre niteliğinde kişisel özelliklere yer vermesi, gündelik yaşamın ayrıntılarını aktarması ve hareketlilikti.
Okulun çalışmaları Bağdat’ın 1258’de Moğollar tarafından yıkılmasını izleyen yaklaşık 40 yıl boyunca devam etti. Bağdat okulunun ilk örnekleri, Dioskorides’in De materia medica adlı tıp yazılarının 1224 tarihli Arapça çevirisinde yer alan minyatürlerdir (bu yazma kitabın sayfaları çeşitli özel koleksiyonlara ve müzelere dağılmıştır). Canlı renkler, gelişmiş bir desen anlayışı ve ifadeli yüz çizgileri gibi Bağdat okulunun geleneksel öğeleri bu minyatürlerde de görülür. Çerçeve içine alınmamış metni resimleyen minyatürler genellikle satır aralarında bulunmaktadır. Hariri’nin Makamât adlı kitabını resimlemek amacıyla yapılan minyatürler de bütün Arap resim sanatının en güzel örnekleri arasındadır.
1225 ile Moğolların Bağdat’ı ele geçirdiği 1258 arasında yapılan bu resimlerin yer aldığı yazmalarının en güzel, en eksiksiz ve en iyi korunmuş olanları, 123.7’ye tarihlenen ve bugün Paris’te Ulusal Kitaplık koleksiyonlarında bulunanlardır. Bir kitabın kapak resmi olan 1287 tarihli “Samimi Kardeşlerin Mektupları” adlı minyatür, Bağdat okulunun üslup özelliklerinin çok uzun yıllar sürdüğünü gösterir. İstanbul’da Süleymaniye Kütüphanesi’nde bulunan bu minyatür, genelde süsleme özelliği taşımasının yanı sıra ayrıntılardaki gerçekçiliğiyle de dikkati çeker. Minyatürde, kitabın yazarları kâtipleriyle birlikte canlandırılmış, yüzler özellikle vurgulanmıştır. Bağdat okulu 1300’lerin başında ortadan kalkmış bölgedeki minyatür sanatı Moğol okullarının çeşitli özelliklerini benimsemeye başlamıştır.
