Bahriye nezareti ne demek? Bahriye nezareti hangi padişah döneminde kuruldu? Bahriye nezareti ile ilgili bilgiler.
Bahriye Nezareti, Tanzimat sonrası dönemde Osmanh Devleti’nde deniz kuvvetleri ve tersaneyle ilgili işleri yürüten örgüt. Umur-ı Bahriye Nezareti ilk kez 1804’te, III. Selim dönemi ıslahatları çerçevesinde kaldırılan Tersane Eminliği’nin yerine kuruldu. Ama III. Selim’in 1807’de tahttan indirilmesinden sonra, onun kurduğu birçok yeni kurum gibi bu nezaret de kaldırıldı. II. Mahmud döneminde donanmada birtakım yeniliklere girişildi. 1837’de Tersane Eminliği kaldırılarak Bahriye Müsteşarlığı kuruldu; ama kaptanıderya komutasındaki donanmanın ve tersanenin geleneksel örgütlerine dokunulmadı. Bahriye Müsteşarlığı daha çok donanmanın ve tersanenin yönetim ve mali işleriyle ilgilendi. Bu alanda önemli değişiklikler Tanzimat’tan sonra yapıldı. 1840’ta ilk Bahriye Meclisi oluşturuldu.
1845’te sürekli duruma getirilen bu meclis, denizcilik alanında yapılacak yenilikleri düzenlemekle görevliydi. 1849’da bu meclisin denetiminde ilk Bahriye Nizamnamesi yürürlüğe kondu. Ama bu dönemde de kaptanıderya donanmanın ve tersanenin en büyük amiriydi. Hem Bahriye Meclisi, hem de 1845’te kaldırılan Bahriye Müsteşarlığı’nın yerine kurulan Tersane-i Amire Nezareti, kaptanıderyaya bağlıydı. Abdülaziz’in (hd 1861-76) buharlı savaş gemilerine önem vermesiyle Osmanlı donanması İngiltere ve Fransa’dan sonra dünyanın üçüncü büyük deniz gücü durumuna gelince, örgütsel alanda da köklü yeniliklere gidildi. 1861’de Bahriye Meclisi ile Tersane-i Amire Nezareti kaldırılarak donanmayla ilgili bütün işler kaptanıderyanın sorumluluğuna verildi.
Mart 1867’de kaptan-ı deryalık da kaldırılarak Bahriye Nezareti ile Kumanda Meclisi adlarında iki ayrı birim oluşturuldu. Bu durum yeni sorunlar ortaya çıkarınca, Kumanda Meclisi kaldırılarak Bahriye Nezareti de öteki nezaretler gibi örgütlendi. Kısa aralıklarla da Tersane-i Amire Meclisi, Meclis-i Bahriye, Şûra-yı Bahrî adları ile danışmanlık ve uzmanlık kurulları oluşturuldu. 1876’da altı ay, 1878-80 arasında da yaklaşık bir buçuk yıl süreyle, kaptanıderyalık yeniden ihdas edildi. 1882’ye değin örgütleşme sürecini tamamlayan Bahriye Nezareti, bu tarihten sonra II. Abdülhamid’in donanmaya yönelik olumsuz siyaseti yüzünden geri planda kaldı ve genellikle denizcilikten anlamayan nazırların yönetimine bırakıldı. 1914’te bir kez daha düzenlenmekle birlikte, 4 Kasım 1922’de İstanbul Hükümeti’nin sona ermesiyle ortadan kalktı. Buna karşılık, Ankara’da 1920’de Müdafaa-i Milliye Vekâle-ti’nde oluşturulan Bahriye Dairesi, 29 Aralık 1924’te Bahriye Vekâleti adını alarak 16 Ocak 1928’e değin görev yaptı.
