Basit makine nedir? Basit makinelerin ilkeleri nelerdir? Basit makinelerin verimi, özellikleri, hakkında bilgi.
Basit Makineler; Küçük bir kuvvetle büyük bir yükü dengelemeye yarayan ya da
İş kolaylığı sağlayan araçlara basit makina denir.
İlkeleri :
1. Her basit makinada bir kuvvet bir yükü dengelediğinden kuvvetin desteğe göre momenti, yükün momentine eşit olmak zorundadır.
2. Hiç bir makina enerji kazancı sağlamaz. Bu nedenle bir basit makinada kuvvet kazancı sağlandığında aynı oranda yoldan kaybedilir. Yani yolun kayıp oranı kuvvetin kazanç oranına eşittir.
Örneğin, bisikletle yokuş çıkmak istediğimizde kuvvetimiz yetmezse yolda zikzaklar çizerek çıkabiliriz. Zikzaklı bir yol asıl yoldan kat kat uzun olur. Böylece yoldan kayıp oluşturarak kuvvetten kazanç sağlamış oluruz. Yetmeyen kuvvetimiz de yeterli hale gelmiş olur.
Verim :
Tüm makinalarda sürtünme kuvvetleri, yok edilemeyen ve enerji kayıplarına neden olan bir etkendir. İdeal bir makinada sürtünme yok kabul edilir ve verim % 100 olur.Ancâk gerçek böyle değildir. Sürtünme kuvvetleri, gerekenden fazla enerji harcanmasına neden olurlar. Bu bakımdan bir makinanm verimi, ideal makinadaki enerjinin sürtünmeli makinadaki enerjiye oranı olarak tanımlanabilir. İdeal makinada enerji daha düşük olacağından verim de daima % 100 den küçük olur.
Buna dayalı olarak basit makinalarda verimi şu şekilde tanımlayacağız :
Bir yükü sürtünmesiz durumda dengeleyen kuvvet F1 sürtünmeli durumda dengeleyen kuvvet F, ise basit makinanın verimi,
Verim = F1 (İdeal) / F2 (Gerçek) olur.
Diyelim ki herhangibir basit makinada 100 N’luk yükü, sürtünmesiz durumda 20 N ile dengeleyebiliyoruz. Sürtünmeli durumda bu kuvvetin 25 N olması gerekiyorsa, verim, 20/25 = %80 olur.
