Bilimin Nitelikleri nelerdir? Bilimin özellikleri, nitelikleri nelerdir, maddeler halinde açıklaması.
Bilimin Nitelikleri
Bilimin başlıca nitelikleri şunlardır:
* Bilim olgusaldır. Bilim doğrudan ya da dolaylı gözlenebilir olguları dile getirir. Bilimde hiçbir kuram ya da hipotez, gözlem ya da deney sonuçlarına dayanılarak kanıtlanmadıkça doğru kabul edilmez. Örneğin “Dünya yuvarlaktır.” önermesi olgusaldır. Gözlemlerle doğru ya da yanlış olduğu söylenebilir.
* Bilim mantıksaldır. Bilimin ulaştığı sonuçlar her türlü çelişkiden uzak, kendi içinde tutarlıdır. Ayrıca bilim, bir hipotez ya da kuramı doğrulama işleminde mantıksal düşünme ve çıkarım kurallarından yararlanır.
* Bilim nesnel (objektif)dir. Araştırmacı, doğruyu arama çabasında; kişisel eğilim, istek ve ön yargılarının etkisinde kalmamaya, olguları olduğu gibi saptamaya çalışır.
* Bilim eleştiricidir. Ne kadar akla uygun görünürse görünsün her iddia karşısında eleştirici tutumunu elden bırakmaz. Örneğin; maddenin en küçük parçasının atom olduğu kabul edilirken, bilimin eleştirici tavrı nedeniyle atomdan da küçük parçaların bulunduğu ortaya çıkmıştır. Görüyoruz ki bilim, kendi kendini düzeltici bir süreçtir.
* Bilim genelleyicidir. Olgular arasında ilişkiler kurarak benzerliklerden hareketle genellemelere ulaşır. Tek tek olaylarla değil, genel olgularla uğraşır. Örneğin; Ali’nin ve Ayşe’nin evlenmesinin toplum bilimi için önemi yoktur. Ama evlenme olgusu toplum bilimini ilgilendirir. Toplum bilimi “Kadının ekonomik özgürlüğe ve erkekle eşit haklara sahip olduğu toplumlarda tek eşlilik yaygındır.” gibi genel sonuçlar ortaya koyar.
* Bilim seçicidir. Evrende olup biten olgular, çeşit ve sayı yönünden sonsuzdur. Her bilim, kendi konusuyla ilgili olguları bunların içinden seçer ve diğerleriyle ilgilenmez. Biyoloji, biyolojiyle; fizik, fizikle ilgili olguları inceler.
* Bilim evrenseldir. Tüm insanlığa aittir. Bilim tarihine baktığımızda; astronomi, matematik ve tıp çalışmalarında ilk önemli adımların Hint, Sümer, Mısır ve Babil uygarlıklarında atıldığı, 8-12. yüzyıllar arasında İslam dünyasında geliştirildiği ve son 400 yıl boyunca Batıda olağanüstü başarıların elde edildiği görülür.
