Birey sayısına göre rehberlik nedir? Bireysel rehberlik ve grup rehberliğinin özellikleri, konu anlatımı.
BİREY SAYISINA GÖRE REHBERLİK
Bireysel Rehberlik ve Grupla Rehberlik: Bireyle ya da grupla yürütülen rehberlik hizmetleri “bilgi verme” işlevinin ön planda olduğu, bireylerin zihinsel süreçlerinin geliştirilmesine ağırlık verilen hizmetler olarak karşımıza çıkmaktadır. Rehberlikte bilgi verme işlevi ön planda olduğundan psikolojik danışmanların yanı sıra sınıf öğretmenleri tarafından da yürütülebilmektedir. Öğrencilere gruplar halinde bilgi verilmesi durumlarında bunu genellikle sınıf öğretmenleri gerçekleştirmektedir. Örneğin; rehberlik saatinde öğrencilere meslekler hakkında bilgi veren sınıf rehber öğretmenleri “grupla rehberlik” hizmeti sunmaktadırlar. Bir öğrenci rehberlik servisine başvurarak seçeceği meslek hakkında daha ayrıntılı bilgi sahibi olmak istediğinde ise psikolojik danışmanın bu öğrenciye sunacağı bilgi verme hizmeti, birey sayısı göz önünde bulundurularak yapılan sınıflandırmada “bireyle rehberlik” olarak adlandırılır.
Bireyle (Bireysel) ve Grupla Yürütülen Psikolojik Danışma: Bireylere psikolojik yardımların sunulduğu, bireylerde daha çok duygusal süreçlerin geliştirildiği hizmetlerdir. Bilgi verme ile çözümlenemeyecek problem durumları psikolojik danışma yardımını gerektirmektedir. Bireyle ya da grupla psikolojik danışma hizmetini yalnızca bu alanda eğitim almış olan psikolojik danışmanlar (okul rehber öğretmenleri) yürütebilmektedir; sınıf öğretmenleri bu hizmeti sunamazlar. Örneğin; kendi ilgi, yetenek ve diğer kişilik özelliklerini göz ardı ederek ailesinin seçmesini istediği mesleğe yönelen bir öğrenciye danışmanca “bireyle psikolojik danışma” hizmeti verilir. İletişim problemleri yaşayan 6-12 öğrenciye aynı anda psikolojik yardım sunulduğunda ise “grupla psikolojik danışma” hizmeti sunulmuş olur.
Bireysel Rehberlik ve Bireysel Psikolojik Danışma: Rehberlik hizmetleri bireylere tek tek sunulabileceği gibi, gruplar halinde de sunulabilir. Verilen rehberlik hizmeti, tek bir bireye yönelikse, bireysel rehberlik ya da bireysel psikolojik danışma adını alır. Bireysel rehberlik ve bireysel psikolojik danışma arasındaki farkları şöyle özetleyebiliriz:
| Bireysel Rehberlik | Bireysel Psikolojik Danışma |
| Bilişseldir. | Duyuşsaldır. |
| Gündemlidir. | Gündemsizdir. |
| Bireyin ihtiyacı ve konuya bağlı olarak bir ya da birkaç saat sürebilir. | Genellikle, haftada bir gün, 45-50 dakikalık, 8-10 oturum halinde yürütülen bir süreçtir. |
| Konular; alan, ders ya da meslek seçimi, çevrede bireye açık olan fırsatlar, çeşitli mesleklerin tanıtımı, burs, kredi, yurt olanakları, okulun disiplin kuralları gibi daha çok bilgi vermeye dönük konulardır. | Konular; Kişisel, ailesel ya da arkadaşlarla ilgili yaşanan sorunların çözümüne yardım, karar verme konusunda yardım gibi daha çok bireyin özel konularıdır. |
| Öğretmenler, psikolojik danışmanlar ya da konunun içeriğine bağlı olarak bilgi sahibi olan kişiler tarafından verilebilir. | Psikolojik danışma eğitimi almış kişilerce verilen bir hizmettir. |
Grup rehberliği ve grupla psikolojik danışma: Grup rehberliği ve grupla psikolojik danışma, aynı anda birden fazla sayıda bireye ulaşması açısından, zaman ve emek yönünden ekonomiktir. Grup rehberliği ve grupla psikolojik danışma arasındaki farklılıklar aşağıdaki biçimde tablolaştırılmıştır.
Grup Rehberliği Etkinlikleri
Grup rehberliği hizmetleri 10-15 kişilik gruplarla ya da sınıftaki tüm öğrencilerle yürütülen hizmetlerdir. Bireyin gelişmesine, kendisini ve olanakları tanımasına, gerçekçi ve uygun planlar ve seçimler yaparak kendisini yönlendirmesine ilişkin grup etkinlikleri ve süreçleridir. Bu tür çalışmalarda daha çok öğrencilerin kendileriyle ilgili veya olgusal konularda (karar verme, meslekleri tanıma, sosyal ilişkiler, etkili ders çalışma gibi) bilgilenmelerini sağlayarak gelişimlerine yardımcı olmak hedeflenir. Daha çok öğrencilerin katılımı sağlanarak, onların yaşantılarını, duygularını ve düşüncelerini ifade etmesine dayalı etkileşimli bir ortam içinde grup rehberliği çalışmaları yürütülür.
Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Yönetmeliğinde Grup Rehberliği Etkinlikleri:
Madde 11- Eğitsel ve mesleki rehberlik ile öğrencilerin kişisel (bireysel) ve sosyal gelişimlerine yönelik olarak grupla rehberlik etkinlikleri düzenlenir. Bu etkinlikler; öğrencilerin gelişimsel gereksinimlerini de karşılayacak şekilde bilimsel standartlara uygun olarak programlanır, uygulanır, değerlendirilir ve geliştirilir.
Grup rehberlik etkinliklerinden, bilgi verme gibi, uygulanması özel uzmanlık gerektirmeyenler, rehberlik saatlerinde sınıf rehber öğretmenlerince uygulanabilir. Söz konusu etkinliklerden uygulanması, alanında teknik beceri ve uzmanlık gerektirenler ise psikolojik danışmanlar tarafından uygulanır.
Grup Rehberlik Hizmetlerinde Göz Önünde Tutulacak Noktalar:
• Danışman ya da sınıf rehber öğretmeni; etkinliklere katılımda gönüllüğü esas almalı; ancak öğrencileri etkinliklere katılmaları yönünde teşvik etmelidir.
• Öğrencilerin özel hayatlarını açığa çıkaracak bilgilerin sınıf ortamında paylaşılması engellenmelidir.
• Etkinlikler sürecinde öğrencilerin birbirleriyle paylaşımlarının tartışmaya dönmesi önlenmelidir.
• Grup etkinliklerinde grupların ve rollerin her seferinde aynı öğrencilerden oluşmamasına dikkat edilmeli; her üyenin katılması ve katkıda bulunması sağlanmalıdır.
• Hazırlık yapılması gereken etkinliklerde, öğrenciler önceden bilgilendirilmeli ve hazırlanmaları için süre verilmelidir.
• Her türlü öğrencinin görüşüne saygı gösterilmelidir.
• Gruba bilgi verirken soyut ve kuru bir anlatımdan kaçınılmalıdır.
• Danışman ya da sınıf rehber öğretmeni tartışmalarda, kendi düşünce duygu ve değer yargılarını gruba aşılamaktan kaçınılmalıdır. Öğrenciler sormadıkça, tartışma konusuna ilişkin görüşlerini açıklamamalıdır.
