Bitinya nerededir? Bitinya’nın tarihçesi, tarihi eserleri, özellikleri, Güzel Anadolumuzun kuzeybatı kesiminde yer alan tarihsel bölge.
Bitinya; Anadolu’nun kuzeybatısında tarihsel bölgedir. Balkanlar yoluyla gelen Bithinler’in yerleşmesiyle Bitinya adını aldı. İstanbul, Kocaeli, Bursa ve Sakarya topraklarının bir bölümünü içine alır. Kuzeyde Karadeniz, batıda İstanbul Boğazı, Marmara Denizi’nin doğu kıyıları ve Misya, güneyde Frigya doğuda da Paflagonya bölgeleriyle sınırlanır. Bitinya’nın güneybatıdaki en ünlü kenti, bugünkü Bursa’dır.
Gemlik Körfezi’nin ucunda Gemlik ve batısındaki Mudanya, Batı Anadolulu İonlar tarafından kurulmuş koloni kentleriydi. Bunların doğusunda İznik Gölü kıyısındaki Nikaia (İznik), Kuzeye doğru İzmir Körfezi’nin doğu ucundaki Nikomedia (İzmit) Bitinya’nın önemli kentleri arasındadır. İzmit, İÖ 264’te daha kuzeydeki bugünkü yerine taşındı. Kurucusu Nikomedes’in adıyla anıldı: Nikomedia. Bölgenin kuzeybatı sınır noktasındaki son önemli kent, Khalkhedon (Kadıköy) idi.
Bithinlerin Kökeni
Anadolu’ya İÖ 7. yüzyılda Trakya ve boğazlardan gelmiş olan Trak kökenli Bithinler, Hint-Avrupa kökenliydiler. Trakya’da konuştukları dili, gelenek ve göreneklerini uzun zaman korudular. Bitinyalılar, 7. yüzyılın başlarından İÖ 547’ye kadar Lidya, İÖ 546-334 arasında da Pers Devleti’nin egemenliği altında yaşadıktan sonra İÖ 4. yüzyılın sonlarında bağımsız olmaya başladılar. Bas (İÖ 337-327) ve oğlu Zipoites (İÖ 328-279) kral unvanıyla anıldılar. Zipoites’in yerine I. Nikomedes (İÖ 279-255) geçti.
Topraklarını güneyde İznik, doğuda Sakarya Irmağı’nın doğusuna kadar genişletti. Oğlu Ziaelas (İÖ 255-230), Sakarya Irmağı’nın doğusu boyunca ilerlemeyi sürdürdü, Bolu Kenti’ni kurdu, güneyde sınırlarını Frigya’nın kuzeyine kadar uzattı. I. Prusias (İÖ 230-182) döneminde Bitinya Devleti en geniş sınırlarına ulaştı.
Bitinya Krallığı
Rodoslular ile birleşerek Byzantion’u (İstanbul) kuşattı, bir süre sonra da (İÖ 220-19) Rodoslulardan ayrılarak Byzantion ile dostluk antlaşması yaptı. İÖ 202’de Marmara kıyılarındaki bazı Yunan kentlerini eline geçirdi. Romalılardan kaçan Kartacalı komutan Hannibal’i ülkesine kabul etti. Oğlu II. Prusias’ın (İÖ 182-149), başarısız Bergama Seferi, Roma’nın aracılığıyla son buldu (İÖ 154).
İÖ 149’da II. Prusias öz oğlu Nikomedes ile yaptığı bir savaşta yaşamını yitirince II. Nikomedes, tahta çıktı (İÖ 149-128). Roma yanlısı bir tutum izlemeye başladı, Bergama Krallığı ile dostluk ilişkileri kurdu. Oğlu III. Nikomedes Euergetes (İÖ 128-94) döneminde Bitinya ekonomisi iyice bozuldu. Oğlu IV. Nikomedes, Philapator adıyla tahta çıktı (İÖ 94-74). Kardeşi Sokrates, İÖ 91’de Bitinya Krallığı’nı eline geçirdi.
Buna karşılık IV. Nikomedes de Roma’dan yardım sağladı. Pontus Kralı Mithradates’e karşı oluşturulan bu birlik, Pontos kralının Roma’ya savaş açmasına neden oldu. Mithradates, Roma ordularını yenilgiye uğrattı. Bitinya ve Bergama krallıklarını da Pontos Krallığı’na bağladı (İÖ 88-85). Pontos egemenliği İÖ 85’te Romalı Konsül Sulla yıktı. Böylece IV. Nikomedes yeniden Bitinya tahtını kazandı. İÖ 74’te ölen IV. Nikomedes bir vasiyetnameyle ülkesini Roma’ya bıraktı. Augustus döneminde Bitinya bir Roma eyaleti haline geldi.
