Biyotürbasyon, Bitkiler ve Hayvanlar Gezegenin Yüzeyini Nasıl Değiştirir?

0
Advertisement

Biyotürbasyon nedir, nasıl oluşur? Biyotürbasyonun dünyamızın yüzeyi üzerindeki etkileri nelerdir? Biyotürbasyon örnekleri ve sağladığı faydalar.

Organik ayrışma ajanlarından biri olan Biyotürbasyon, toprakların ve tortuların hayvan veya bitki tarafından tekrar işlenmesidir. Toprağın bitki kökleri ile yer değiştirmesi, hayvanların (karıncalar veya kemirgenler gibi) oyulmasıyla kazılması, tortuların bir kenara itilmesi (hayvan izlerinde olduğu gibi) veya solucanların yaptığı gibi tortu yemesi ve atılması biyotürbasyonlardır. Biyotürbasyon, havanın ve suyun nüfuz etmesine yardımcı olur ve kazıma veya taşınma (nakliye) için tortuları gevşetir.

Biyotürbasyon

Biyotürbasyon Nasıl Oluşur?

İdeal koşullar altında, öngörülebilir katmanlarda tortul kayaç oluşur. Çökeltiler – toprak, kaya ve organik madde parçaları – toprağın yüzeyinde veya nehirlerin ve okyanusların altında toplanır. Zamanla, bu tortular kaya oluşturdukları noktaya sıkıştırılır. Tortul kaya tabakaları birçok jeolojik yapıda görülebilir.

Jeologlar sedimanter kayaçların yaşını ve bileşimini, çökeltide bulunan malzemelere ve kayanın bulunduğu seviyeye göre belirleyebilirler. Genel olarak, eski tortul kayaç tabakaları daha yeni tabakaların altında yer alır. Sedimanları oluşturan organik madde ve fosiller kaya yaşı hakkında da ipucu verir.

Doğal süreçler, tortul kayaçların düzenli katmanlarını bozabilir. Volkanlar ve depremler eski kayaları yüzeye daha yakın ve yeni kayaları Dünya’nın daha derinlerine doğru zorlayabilir. Ancak tortul tabakaları etkilemek güçlü bir tektonik olay gerektirmez. Organizmalar ve bitkiler Dünya’nın sedimanlarını sürekli olarak değiştiriyorlar. Yuvalayan hayvanlar ve bitki köklerinin etkileri iki Biyotürbasyonun kaynağıdır.

Advertisement

Biyotürbasyon örnekleri

Biyotürbasyon birçok farklı ortamda ve birkaç farklı seviyede gerçekleşir. Örneğin:

Toprağı kazan solucanlar, eski malzemeleri daha yüksek katmanlara kaydırabilir. Ayrıca, zaman içinde dışkı maddesi şeklinde faaliyetlerinin izlerini geride bırakabilirler.

Yengeç, istiridye ve karides gibi deniz hayvanlarının oyması tortul tabakaları kökten değiştirebilir. Bu hayvanlar kumun içine girerek tüneller ve bir sedimanter tabakadan diğerine hareket eden materyaller oluştururlar. Tüneller yeterince sağlamsa, daha sonra oluşan bir malzeme ile doldurulabilir.

Ağaç kökleri genellikle birden fazla toprak katmanından geçer. Büyüdükçe tortuları etkileyip yerlerini değiştirebilir.

Biyotürbasyonun Önemi

  • Biyotürbasyon araştırmacılara çökeltiler, bölgenin jeolojisi ve tarihi hakkında bilgi verir. Örneğin:
  • Biyotürbasyon belirli bir alanın petrol veya diğer doğal kaynaklar açısından zengin olup olmadığını gösterebilir;
  • Biyotürbasyon, fosilleşmiş hayvan ve bitki kalıntıları şeklinde antik yaşam için ipuçları sağlayabilir;
  • Biyotürbasyon çağdaş organizmaların yaşam döngüleri, beslenme alışkanlıkları ve göç kalıpları hakkında bilgi sağlayabilir.


Leave A Reply