17. yüzyılda yaşamış ve İrlanda, İzlanda ve Kanada kıyılarına seferler düzenlemiş olan Murat Reis ile ilgili ilginç bilgilerin olduğu yazımız.
1627 İzlanda seferiyle ünlüdür. Önce Danimarka kıyılarını vurmuş, sonra İzlanda’ya çıkarak 20 Hazirandan 6 Temmuza kadar 26 gün adada kalmış, 400 seçkin esirle 12 ağustosta Cezayir’e dönmüştür. 1609’da İspanya kralı III. Felipe’nin yeğeni olan prensi esir edip Cezayir’e getiren amiralin de Murat Reis olması muhtemeldir; bu olay, şair Gedâ Muslu tarafından bir koşma halinde Türk şiirine de geçmiştir.
Kanada Sularında Türk Denizcileri
1625’te Britanya kıyısından 40 km. mesafede bulunan Bristol Kanalı’ndaki Lundy adasını alıp yıllarca deniz üssü olarak elinde tutan, 1631’de İrlanda’nın 3. büyük şehri olan Corck’u alan, 1642’de İzlanda’ya çıkıp 800 esiri Cezayir’e getiren, gene bu yıllarda Azor ve Madeira adalarına, Hollanda, Danimarka, Norveç, İsveç, İspanya ile Portekiz’in Atlantik kıyılarına sefer yapan Türk donanmalarına da ayni amiralin komuta etmiş olması muhtemeldir. 1660’ta Kanada kıyıları ile Terre Neuve adasını basan Türk donanmasına komuta eden amiral, bu tarihe kadar yaşamışsa, Murat Reis olabilir.
Bu seferlerde 11 ay kara görülmeden denizde dolaşıldığı, Cezayir donanmasına bağlı bir Türk levendinin yazdığı şiirden anlaşılmaktadır. Bu şiirde adı geçen Murat Reis’in, aynı Murat Reis olduğu tahmin edilebilir:
Onbir ay oturdum bir hân içinde
Yedi deryâ geçtim bir gün içinde
Rabbim bize kısmet eyle karayı
Evvel karayı da sonra sılayıAdvertisementAkdeniz üstünde sümbüllü dağlar
Murat Reis oturmuş dümende ağlar
Kral kızı karşısında başını bağlar
On bir ay dedikte göründü dağlar
Şiirden, donanmanın Atlas Okyanusu’n da olduğu anlaşılıyor; çünkü Akdeniz’in dağları hasretle anılmaktadır; zaten, Akdeniz’de 11 ay kara görmemenin imkanı yoktur. Gene bu şiirden, Murat Reis’in bir «Kral kızı»nı esir ettiği anlaşılıyor.
