Burçak (Vicia ervilia) bitkisinin genel biyolojik özellikleri nelerdir? Burçak (Vicia ervilia) bitkisi nerede yetiştirilir? Faydaları nelerdir? Nasıl kullanılır? Nasıl yetiştirilir?
Yaygın olarak acı burçak veya yero olarak bilinen Vicia ervilia, Fabaceae bezelye familyasından bir bitki türüdür. Akdeniz bölgesine özgü ve Orta Doğu, Kuzey Afrika ve Güney Avrupa da dahil olmak üzere dünyanın çeşitli yerlerinde yetiştirilen bir veya iki yılda bir otsu bir bitkidir.
Burçak, çeşitli toprak tiplerinde yetişebilen ve kuraklık koşullarını tolere edebilen dayanıklı bir bitkidir. Tipik olarak hayvancılık için bir yem bitkisi olarak kullanılır, ancak aynı zamanda protein açısından yüksek ve insanlar için bir besin kaynağı olarak kullanılabilen yenilebilir tohumları için de yetiştirilir.
Burçak tohumları küçük ve kahverengidir ve alkaloidlerin varlığından dolayı acı bir tada sahiptirler. Yenilebilir hale getirmek için, tohumlar geleneksel olarak suya batırılır ve ardından pişirilir veya kavrulur. Ortaya çıkan yemek, Akdeniz’in bazı bölgelerinde, özellikle Fas ve Tunus’un bazı bölgelerinde temel bir gıdadır.
Genel olarak, Vicia ervilia hem tarımsal hem de mutfak önemi olan önemli bir bitki türüdür. Zorlu koşullarda yetişebilmesi ve hem insanlar hem de hayvanlar için önemli bir besin kaynağı olan yüksek proteinli tohumları nedeniyle değerlidir.
Hangi Bölgelerde Yetişir?
Vicia ervilia, Akdeniz bölgesine özgü bir bitki türüdür ve doğal olarak Akdeniz’in güneydoğu kıyılarından Suriye, Lübnan, İsrail ve Filistin gibi Orta Doğu ülkelerinde yetişir. Bununla birlikte, bu bitki türü, iklim koşullarının uygun olduğu diğer bölgelerde de yetiştirilebilir.
Vicia ervilia, kumlu veya killi topraklarda yetişebilir ve yarı kurak iklimlerde iyi performans gösterir. Bu bitki türü, özellikle Doğu Akdeniz ve Kuzey Afrika’da yaygın olarak yetiştirilir ve genellikle foraj bitkisi olarak kullanılır. Ayrıca, yüksek protein içeriği nedeniyle, yemeği yapılan tohumları bazı Akdeniz ülkelerinde önemli bir gıda kaynağı olarak da değerlendirilir.
Faydaları Nelerdir?
Burçak bitkisinin birçok faydası vardır. İşte bunlardan bazıları:
- Yüksek Protein İçeriği: Vicia ervilia tohumları yüksek protein içeriği nedeniyle önemli bir besin kaynağıdır. Bu tohumlar, hayvansal kaynaklı proteinler yerine vejetaryen bir alternatif olarak tüketilebilir.
- Yüksek Lif İçeriği: Vicia ervilia tohumları, yüksek lif içeriği sayesinde sindirim sistemine fayda sağlar ve bağırsak sağlığını destekler.
- Antioksidanlar: Vicia ervilia tohumları, antioksidanlar bakımından zengindir ve vücudu serbest radikallerden korur. Serbest radikallerin neden olduğu hasar, hücrelerin yaşlanmasına ve birçok hastalığa neden olabilir.
- Mineral ve Vitaminler: Vicia ervilia tohumları, kalsiyum, demir, magnezyum, fosfor, potasyum ve A, B ve C vitaminleri gibi birçok mineral ve vitamin içerir. Bu nedenle, sağlıklı bir diyet için önemli bir kaynak olabilir.
- Kanser Riskini Azaltır: Bazı çalışmalar, Vicia ervilia tüketiminin kanser riskini azaltabileceğini göstermiştir. Bu bitkinin tohumları, vücudu kanserojen maddelerden koruyan fitokimyasallar içerir.
- Kan Şekerini Düzenler: Vicia ervilia tohumları, kan şekerini düzenleyebilir ve insülin direncini azaltabilir. Bu nedenle, diyabet hastaları için faydalı olabilir.
- Kalp Sağlığı: Vicia ervilia tohumları, kalp sağlığını destekleyen bileşikler içerir. Yüksek lif, düşük yağ ve antioksidanlar bakımından zengin bir diyet kalp sağlığını korumaya yardımcı olabilir.
Bu nedenlerden dolayı, burçak tüketmek sağlık açısından birçok fayda sağlayabilir.
Yetiştirilmesi
Burçak bitkisi (Vicia ervilia), uygun koşullar sağlandığında kolayca yetiştirilebilir. İşte yetiştirilmesi için bazı ipuçları:
- İklim Koşulları: Vicia ervilia, sıcak ve kuru iklimleri tercih eder. Genellikle ılıman iklimlerde yetiştirilir ve sıcaklıkların 30°C’yi geçmediği bölgelerde iyi performans gösterir.
- Toprak: Vicia ervilia, kumlu veya killi topraklarda yetişebilir. Toprakların iyi drene edilmiş olması gerekir.
- Ekim: Vicia ervilia genellikle kışın ekilir. Ekim sırasında tohumların yaklaşık 5 cm derinliğe yerleştirilmesi önerilir.
- Sulama: Vicia ervilia, kurak koşullara dayanıklıdır. Ancak, kuraklık dönemlerinde bitkinin büyümesini desteklemek için sulama yapılabilir.
- Gübreleme: Vicia ervilia, doğal gübrelerle beslenmeye ihtiyaç duyar. Özellikle organik gübreler bitkinin gelişimini destekler.
- Hasat: Vicia ervilia genellikle Mart-Nisan aylarında hasat edilir. Bitki, çiçeklenme döneminde hasat edilerek tohumları elde edilebilir.
Bu nedenlerden dolayı, Vicia ervilia kolayca yetiştirilebilir ve düşük bakım gerektirir. Doğru koşullar sağlandığında verimli bir şekilde büyüyebilir.
Kaynak – 2 (Kısa Hap Bilgi Arayanlara)
BURÇAK, (Lat. Vicia ervilia). Baklagillerden yem bitkisi olarak yetiştirilen, bir yıllık otsu bitki. Baklagiller familyasının öteki türleri gibi köklerinde azot bakterileri yaşar. Boyu 25-30 cm kadardır. Sapları köşeli, yaprakları 8-10 çift yaprakçıktan oluşmuş bileşik yaprak, sarımtırak renkli çiçeklerinin 2-4 tanesi bir arada, salkımlar halindedir.
Hem yeşil bitkisi hem de taneleri hayvanlara yedirilebilir. Mercimeği andıran tanelerin besin değeri yüksektir. Dünyanın sıcak ve ılıman kuşağında, Türkiye’de her yörede yetiştirilir. Bazı türlerinin tohumları zehirli olup yenildiğinde bir tür felce yol açar.
