Bilişim ve internet teknolojilerinin hızlı gelişiminin toplumsal yaşamın pek çok alanını olduğu gibi, çalışma yaşamını da doğrudan etkileyeceği ve onu yapısal değişimlere zorlayacağı artık bilinen bir gerçek.
Bu yapısal değişimlerden önemli bir tanesi, “iş yeri” kavramıyla ilgili olarak yaşanacak gibi görünüyor. New York’taki Trends Araştırma Enstitüsü Başkanı Gerard Celente gibi birçok uzmana göre teknolojinin bu denli hızlı ilerlemesiyle birlikte alışılagelmiş merkezi bürolar ortadan kalkacak, evden çalışma giderek yaygınlaşacak ve iş yerleri merkezi bürolarını uydu ofislere dönüştürecekler. İş yerlerinin evlere taşınması eğilimi, sanayi devrimi öncesindeki, merkezileşmemiş, kitleselleşmemiş, ev merkezli üretim yapısına dönüş olarak da değerlendiriliyor.
Bugün henüz gelecekte beklendiği kadar yaygın yaşanmasa da, iş yerlerini evlerine taşıyanların sayısının hızla artmakta oluşu, bu yapısal değişim beklentisinin bir ön belirtisi olarak algılanıyor. Şu anda ağırlıklı olarak pazarlama ve iletişim gibi sınırlı alanlarda uygulanma imkânı olan evden çalışma ya da büro ev kavramının, gelecekte büyük ölçüde yaygınlaşacağı ve üretim, hizmet gibi kavramları hem çalışanlar, hem de şirketler açısından köklü olarak değiştireceği sanılıyor.
Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de şu ana kadar hatırı sayılır oranda gazetecinin, editörün, karikatüristin, pazarlamacının, hatta hukukçunun iş yerlerini evlerine taşıdığı biliniyor. Gelecekte evden çalışma kavramının ne ölçüde yaygınlaşacağını ve sanayi öncesi ev merkezli üretim dönemine dönülüp dönülmeyeceğini zaman belirleyecek ama evden çalışma kavramının, şu ana kadar işyerlerini evlerine taşıyan sınırlı sayıda insanın hayatını derinden etkilediği ortada.
Evden çalışma ya da büro ev kavramı, çalışanlara ve şirketlere önemli avantajlar sunduğu gibi, birtakım handikapları da içinde barındırıyor. Şimdi isterseniz büro evlerin avantajlarına ve dezavantajlarına kısaca bir göz atalım.
Avantajları;
- Evden çalışma olgusunun çalışanlar için hiç şüphesiz en önemli getirisi, kişinin görünürde de olsa kendi kendisinin patronu olması. Çalışan, belirli saatlerde, belirli bir yerde bulunma zorunluluğundan kurtulunca işlerini organize etmek için başta esnek çalışma saatleri olmak üzere daha fazla seçeneğe sahip olacak. Bu, belki haftalık çalışma yükünü değiştirmeyecek ama çalışanın iş üzerindeki inisiyatifini artıracak, bu arada daha fazla tatil gibi birçok cazip olanak da sunacak.
- Çalışanların performansları ve ortaya koyduğu sonuçlar işverenler açısından giderek daha fazla önem kazanacak; bu da kişilerin kaç saat, nerede çalıştıklarının önemsizleştirecek.
- Özellikle büyük şehirlerde işe gidip gelirken trafikte zaman kaybetme olgusu tarihe karışacak. İnsanların evde çalışması, dolaylı olarak şehirlerin trafik yoğunluklarının azalmasına da katkı sağlayacak.
- Zaman sorunun olmaması ve evin işyerine göre daha az kalabalık ve daha sessiz olması, çalışanların yaratıcılığını ve verimliliğini geliştirecek.
- Çalışanlar, işyerlerinin katı hiyerarşisinden ve her işyerinin olmazsa olmazı olan sevmedikleri insanlardan uzakta olacaklar.
- Serbest çalışma, çalışanlar için ek gelir imkânları da yaratacak.
Dezavantajları;
- Kişiler kendilerini iyi disipline edemedikleri takdirde gereğinden fazla ya da gereğinden az çalışma tehlikesiyle karşı karşıya kalacaklar ya da televizyon gibi gereksiz meşgalelere takılıp kalabilecekler.
- Çalışanlar erken emekli oldukları hissine kapılabilecekler, ayrıca çevrelerine ve insanlara karşı yabancılaşma sorunları yaşayabilecekler.
- Çalışanların kariyerlerinde sıçrama yapma şansları giderek azalacak.
- İnsanların şirket aidiyetleri zayıflayacak; bu da özellikle yerleşik şirketler için kurum ve örgüt kültürünün zayıflaması sorununu beraberinde getirecek.
- Çalışanlar, şirketlerin kendilerine sağladıkları başta eğitim ve sigorta olmak üzere, birçok sosyal haktan mahrum kalabilecekler.
