Çernezyom Toprak (Çernozem) Nedir? Çernezyom toprağın özellikleri, bulunduğu bölgeler, Çernezyom toprağın içeriği hakkında bilgi.
Kaynak: commons.wikimedia.org
Çernezyom Toprak
Çernezyom ya da Çernozem orta kuşağın yarı kurak bölgelerinin nemli kesimlerinde geniş yayılma alanı gösteren verimli topraklara verilen isimdir. Rusya Federasyonu’nda batıda Ukrayna ve Karadeniz kıyısından kuzey ve kuzeydoğuya doğru geniş alanlara yayılırken Kuzey Amerika’da, Kanada’nın Alberta ve Saskatchewan eyaletlerinden ABD’nin Büyük Ovaları’ndan Teksas Eyaleti’nin ortalarına kadar uzanır. Arjantin, Avustralya, Mançurya ve Türkiye’nin kuzeydoğusunda da görülür. Rusçada “siyah toprak” anlamına gelen ve Rusya Federasyonu’nda geniş alanlar kaplayan bu topraklar, Rus bilim adamlarınca uzun süre araştırıldı.
1949 toprak sınıflamasında bölgesel topraklar grubuna sokulan Çernezyom da siyah rengin koyuluğu organik maddenin zenginliğine bağlıdır. Tipik bir Çernezyom profili iki tabakadan oluşur. Çayır otlarının hemen altından başlayan kara renkli A tabakası (yatay) fındık ya da kırıntı yapısındadır. A tabakası organik madde yönünden zengin olup kireçin topraktan uzaklaşması, nötr ya da hafif asit tepkimesi gösterir. Kahverengi sarımsı kahverengindeki B tabakasında üst tabakadan gelen baz ve kolloidler birikir, podsollardan farklı olarak, A’dan B’ye geçerken görülen A tabakası kireç yönünden zengin, yapısı prizmamsıdır.
Çernezyomlar kalsiyum yönünden zengin bir ana kaya üzerinde gelişmiştir. B tabakası altında yüksek oranda kalsiyum karbonat birikmesi görülür.
Çernezyomların oluşumunda iklim etmenleri önemli rol oynar. Bu toprakların bulunduğu alanda, genelde yazın sıcak, kışın soğuk iklim görülür. Kurak dönemde aşırı buharlaşma sonucu topraklar kuruduğundan, Çernezyomlann üzerinde, ancak kuraklığa ve aşırı mineral tuzlarına dayanıklı çayır otları ve bozkır türleri gelişir. Orta enlemlerde Çernezyomların gelişimine löslü topraklar önemli katkı sağlar. ABD, Kanada, Rusya Federasyonu ve Arjantin’de bu topraklarda ekilen buğday, arpa, yulaf, çavdar gibi tahıllardan yüksek verim alınır. Tipik Çernezyom % 5-10 arasında humus içerir. 1-2 metre derinliğe kadar organik madde vardır. Aşırı yıkanma sonucu podsollaşma görülen bozulmuş Çernezyom topraklara Karadeniz’in kuzeybatısında rastlanır.
Çernezyomsu Topraklar Nerede Bulunur?
“Çernezyomsu Topraklar” Kanada’nın toprak sınıflandırma sisteminde ve Birleşmiş Milletler bünyesindeki Gıda ve Tarım Örgütü’nün toprak sınıflandırmasında bulunan bir toprak türüdür.
Türkiye’de Erzurum-Kars platosunda killi ve bazalt üzerinde oluşmuştur. Kars, Göle ve Sarıkamış’ta yaygındır[2]. Kışın sert ve uzun olduğu iklimde sonbaharda ölen bitkiler, ayrışmaya zaman bulamadan toprağa karışır, yoğun humus oluşumunu sağlar.
Çernezyom topraklarının verimi dünya ülkelerinin dikkatini çekmiştir. Ülkeler bu toprak türünün geniş alanlara yayıldığı Ukrayna’dan toprak kiralamaktadır. Çin Ukrayna’nın %5’i kadar toprak satın aldığını duyurmuştur. Alman firmaları da Ukrayna’dan toprak kiralamayı düşünmektedir
