Çığ nedir? Çığ nasıl oluşur, çığ çeşitleri ve özellikleri nelerdir? Çığ hakkında bilgi.
Çığ; dağın bir noktasından kopup yuvarlanan ve yuvarlandıkça büyüyen kar yada buz yığınıdır. Oluşumları bakımından üçe ayrılır.
Tozsu yada kuru kar çığları; Bu tür çığlar donmuş, küçük taneli kar tozlarından oluşur. Kuru kar çığları, erimiş ve yeniden donmuş karlar üzerine, kışın, yeni ve kuru kar yığınları toplandığında bu karların kayma özelliği göstermesiyle oluşur. Bu çığların önüne bir engel bir kaya ya da tümsek çıktığında, toz ve duman biçiminde dağılırlar. Bu tür çığların tehlikeli bir çarpma etkisi yoktur, ancak hareket halindeyken oluşturdukları rüzgârlar çevreleri için tehlikeli olabilmektedir.
Asıl ya da dipten gelen çığ. Bu çığlar kış sonunda ve karların erime zamanında ortaya çıkar. Ağır ve çok nemli karlardan oluşurlar. Çığ, karlar altındaki kayaları, taşları ve toprağı da sürükler. Bu tür çığlar bir engele çarptıklarında dağılmazla, yuvarlandıkça büyür, hızlanır ve önlerine çıkan ağaçları, binaları yıkarlar. Bu kar yığınlarının hacmi 3.000-1.500.000 m3 kadar olabilir. Bu tür çığların yeryüzünü şekillendirmeleri, jeomorfolojik bakımdan önemlidir.
Buz çığları. Bu tür çığlara az rastlanır. Yüksek dağlardaki büyük buz parçalarının kopup yuvarlanmasıyla oluşurlar. 1895’te İsviçre’de 4.5 milyon m3, hacmindeki bir buz kütlesi, 3 km’lik bir uçurumdan vadiye düştü ve bu sırada oluşan ses ve ani basınç, değişiminden binalar yıkıldı, ağaçlar köklerinden oynadı, insan ve hayvan ölümlerine neden oldu. Ayrıca yanardağ yamaçlarında biriken maden köpük ve küllerinin yuvarlanmasına da kuru çığ denir. Çığlar genellikle her yıl aynı mevsimlerde oluşur ve hemen hemen aynı yolu izlerler. Bu yola çığ yolu ya da çığ oluğu denir. Çığların oluşması şu etkenlere bağlıdır: Kar kalınlığı; farklı zamanlarda yağan karın birbirlerine tutunamaması; karın bulunduğu yamacın eğimi; yamacın düzgünlüğü. İsviçre en çok çığ olayının olduğu ülkedir. Bu ülkede çığların zararlarından korunmak için araştırma merkezi kurulmuştur. Eskiden çığ tehlikesinden korunmak için binaların çevreleri kalın ve yüksek duvarlarla çevrilir, kara ve demiryolları ise tüneller içine alınırdı. Ancak sonraları daha etkili vedaha basit önlemler alınmaya başlandı. Karların koptuğu yerler tahta, demir kazıklar ya da toprak setlerle sarıldı. Ağaçlandırma da etkili bir korunma yöntemidir.
Çığların başlaması için bazen en ufak bir titreşim bile yeterlidir. Çığ düşme tehlikesi olan yamaçlarda dağcılar tırmanırken bu yüzden gürültü yapmazlar. Kayakçılar, avcılar ve dağcılar, çığ düşme olasılığı olan yerlerde, çığ tabancası denilen bir tabancayla ateş ederek, şiddetli bir ses yaratırlar, ses titreşimleriyle düşecek olan çığlardan sonra güvenle dolaşırlar. Türkiye’de çığlara; Cilo, Sat, Zigana, Munzur, Palandöken, Aladağ, Bolkar dağlarında sık rastlanır.
