Çocuk edebiyatının tanımı, gelişimi ve hakkında genel bilgiler ile Türkiye’de çocuk edebiyatı ile ilgili bilgiler.
Kaynak : pixabay.com
ÇOCUK EDEBİYATI, çocuklar için yazılmış her türlü edebiyat ürününe verilen genel isimdir. Bu türün ilk örnekleri 17. yüzyılın sonlarında İngiltere’de görüldü. Bu dönemde J. Locke çocuklara Ezop (Aisopos) Masalları’nın okutulmasını öğütleyince Londra’da Ezop Masalları’nın çocuklar için özel baskıları yapıldı. 18. yüzyılın ortalarından başlayarak ABD’de de Chapbook (Çocuk Kitabı) adı altında çocuklara yönelik bir dizi kitap yayımlanmaya başlandı. Alaattin’in Sihirli Lambası, Gemici Sinbad gibi ortaçağ hikâyeleri, peri masalları, eski çağ destanları İngilizceye çevrilip çocuklar için kitaplaştırıldı. Bu dönemde Fransa’da da durum aynıydı. Çocuklar için yazılmadığı halde çocuklarca benimsenip çocuk edebiyatı kapsamına giren Perrault’nun, La Fontaine’nin masalları bu dönemde yayımlandı.
19. yüzyılın başlarında artık salt çocuklar için eserler kaleme alınıyor ya da kimi eserler (Don Kişot, Robenson Crusoe, Gulliver’in Gezileri) basitleştirilip çocuklar için uyarlanıyordu. Charles Dickens, Mark Twain, Charles Camb, Jules Verne, Daniel Defoe, J. Swift, Marcel Ayme, R. Kipling, Comtesse de Segur, R. L. Stevenson, Lousia May Alcot, Christop Sehmid gibi yazarların eserleri 19. yüzyılda olduğu gibi 20. yüzyılda da çocuk edebiyatının önde gelen eserleri arasında yer aldı.
Türkiye’de Çocuk Edebiyatı.
Türkiye’de ilk çocuk edebiyatı ürünleri olarak iki divan edebiyatı ürünü gösterilir: Nabi’nin Hayriye ve Sümbülzade Vehbi’nin Lütfiye-i Vehbi adlı mesnevileri. Tanzimat’tan sonra Batı’dan birçok çocuk edebiyatı ürünü (La Fontaine, Jules Verne, vb) Türkçeye çevrildi. Daha sonra birçok Türk yazarı ve şairi çocuklara yönelik eserler yayımladı. Günlük gazeteler haftalık çocuk sayfaları ya da ekleri verdiler. Çocuk dergilerinin sayıları da giderek arttı. Çocuklar için tiyatro oyunları kaleme alındı. Çocuk edebiyatı konusunda eser veren başlıca yazar ve şairler şunlar oldu: Tevfik Fikret, İbrahim Alaattin Gövsa, Faruk Nafiz Çamlıbel, Yusuf Ziya Ortaç, Hasan Ali Yücel, Enis Behiç Koryürek, Abdullah Ziya Kozanoğlu, Ahmet Cevat Emre, Ziya Gökalp, Fuat Köprülü, Ömer Seyfettin, Aka Gündüz, Enver Naci Gökşen, Mehmet Necati Öngay, Eflatun Cem Güney, Pertev Naili Boratav, Naki Tezel, Fazıl Hüsnü Dağlarca, Orhan Veli Kanık vb.
1970’lerden başlayarak Türkiye’deki çocuk yayınları giderek arttı. Birçok şair ve yazar bu türde ürünler verdiler. Bunlar arasında Mehmet Şeyda, Talip Apaydın, Gülten Dayıoğlu, Mümtaz Zeki Taşkın, Kemal Bilbaşar, Erdoğan Tokmakçıoğlu, Ülkü Tamer, Aydın Ant, Adnan Özyalçmer, Sennur Sezer, Yalvaç Ural, Demirtaş Ceyhun, Hakkı Özkan, Işıl Özgentürk, Mehmet Türkkan’ın adları sayılabilir. Bunun dışında Fakir Baykurt, Rıfat Ilgaz, Erol Toy gibi birçok ünlü yazar, çocuk edebiyatı türünde örnekler de vermeye başladılar. 1979’da, çocuk yayınlarında o yılın “Dünya Çocuk Yılı” oluşu nedeniyle büyük bir patlama oldu. Birçok yayınevi çok sayıda çocuk kitabı yayımladı. Bu arada Kültür Bakanlığı da Türk yazarlarından çocuk kitapları yayımlamaya başladı.
