Cümle vurgusu nedir, nasıl anlaşılır? Cümle vurgusu konusunun örneklerle açıklaması, Cümle Vurgusu konu anlatımı, örnekler.
CÜMLE VURGUSU
Cümlede asıl anlatılmak veya belirtilmek istenen öğeye cümle vurgusu denir.
Konuşmalarda vurguyu ses tonumuzla sağlayabiliriz. Fakat yazıda bu şekilde vurguyu göstermemiz mümkün değildir. Daha önce de belirtildiği gibi cümlenin temel öğesi yüklemdir. Bir öge vurgulanmak isteniyorsa o öge yükleme yaklaştırılmalıdır. Buna göre cümlede vurgu yükleme en yakın olan öge üzerinde bulunur.
> Öğretmenim bana kitap (belirtisiz nesne) hediye etti (yüklem).
cümlesinde nesne görevindeki “kitap” sözcüğü
> Elindeki yemleri kuşlara (dolaylı tümleç) verdi (yüklem).
cümlesinde dolaylı tümleç görevindeki “kuşlara” sözcüğü,
> Bu pastayı annesi (özne) yapmış (yüklem).
cümlesinde özne görevindeki “annesi” sözcüğü,
> Kuşlar birden (zarf tümleci) havalandı (yüklem).
cümlesinde zarf tümleci görevindeki “birden” sözcüğü yükleme en yakın öge olduğu için vurgulanan öğedir.
UYARI
Türkçede “ki” ve “de” bağlacıyla “mi” soru eki vurguyu kendinden önceki öğenin üzerine çeker.
> Ahmet (özne) ki çok duygusal bir çocuktur.
> O, araba (nesne) da almış
> Bebek (özne) mi ağlıyor?
Yukarıdaki cümlelerde geçen “ki” “de” bağlaçlarıyla soru eki vurguyu kendinden önce geçen altı çizili sözcüklerin üzerine çekmiştir.
UYARI
Soru cümlelerinde vurgu, soru sözcüğündedir.
> Bu kadar kitabı kim (özne) okuyabilir?
cümlesinde vurgu soru anlamı katan “kim” sözcüğündedir. Bu sözcük de cümlenin öznesi görevindedir.
> Hangi takım şampiyon oldu?
cümlesinde vurgu soru anlamı katan “hangi” sözcüğündedir.
UYARI
Eğer yüklem vurgulanmak isteniyorsa yüklem olan sözcük cümlenin başına gelmelidir.
> Gideceğim (yüklem) bu kahrolası yerlerden, yüklem
