DNA Molekülünün Eşlenmesi (Replikasyon)

DNA molekülünün eşlenmesi (replikasyon) ile ilgili olarak genel bilgilerin ve DNA eşlenmesinin deneysel olarak açıklandığı yazımız.

DNA molekülünü oluşturan zayıf hidrojen bağlarının açılması ile başlar. Birbibirinden ayrılmaya başlayan nükleotit dizisindeki, her nükleotit karşısına, sitoplazmadan uygun nükleotitler gelir. Hidrojen bağları yeniden kurulmaya başlar. Bu çözülme ve yeniden bağlanma olayı bütün molekülde gerçekleşir. Böylece bir DNA dizisinden birbirinin aynısı iki yeni DNA molekülü oluşur.

Replikasyon olayında DNA Polimeraz enzimi görev almaktadır. Eşlenme sonucu oluşan moleküllerdeki nükleotit sırasını, ilk DNA molekülünün nükleotit sırası belirler.

DNA molekülü hücre çekirdeklerindeki kromozomlarda yer alır. Kromozomlar, DNA ve histon (bir tür protein) dan oluşur.

DNA EŞLENMESİNİN DENEYSEL OLARAK AÇIKLANMASI

Azot molekülünün (N¹⁴), izotoplarının (N¹⁵) kullanıldığı bir dizi deneysel çalışmalar sonucu DNA molekülünün kendini eşlediği kanıtlanmıştır.

Deneylerde: N¹⁴ kapsayan (azotlu organik bazlarında) DNA molekülleri olan bakteriler (Ör: Echeria coli), azotun N¹⁵ izotopunu kapsayan amonyum tuzlarının olduğu bir ortamda çoğalmaya bırakılmışlardır. Bir süre sonra, buradan alınan örnekler, santrifüj edildiğinde, daha ağır olan moleküllerin deney tüpünün alt tarafında biriktiği gözlenmiştir. Daha hafif moleküller ise üst kısımda yer almaktaydı.

Oysa, bakterilerin normal çoğalma ortamlarından alman (N¹⁴‘lü ortam) örnekler santrifüj edildiğinde, deney tüpünde böyle bir tabakalaşma izlenmemiştir.

Böylece, besin ortamında yer alan N¹⁵ izotopunun, bakteri DNA sının yapısına katıldığı anlaşılmıştır.

Bu şekilde düzenlenen deneyler sonucu elde edilen ağır (N¹⁵‘li) ve daha hafif (N¹⁴ ve N¹⁵‘li) DNA molekülleri ve bunların oranlan DNA molekülünün kendini eşlediğini deneysel olarak kanıtlamıştır.

DNA MOLEKÜLÜNÜN ÖNEMİ

Hücre içinde yer alan DN A molekülünün iki önemli görevi vardır:

1- Kendi benzerini yapmak

2- Canlılarda kalıtsal karakterleri taşımak ve soylar boyunca iletmek.

Kalıtsal karakter: Canlıların, daha önceki soylarından aldığı ve taşıdığı tüm karakterlerdir.