Elma Nasıl Yetiştirilir? Özellikleri Kullanımı Yararları Çeşitleri Hakkında Bilgi

0
Advertisement

Elma nasıl bir meyvedir, çeşitleri ve özellikleri nelerdir? Elmanın kullanımı, yararları, elma ağacının yetiştirilmesi ve bakımı.

elma

Kaynak: pixabay.com

Elma 

İki-çenekli bitkiler sınıfının, Gülgiller familyasından bir ağaç ve aynı adla anılan meyvesidir. Batı Asya kökenli olup oradan Akdeniz ve Batı Avrupa ülkelerine yayılmıştır. Ilıman iklimli her ülkede yetişir, -30°C soğuğa dayanabilir. Çok kumlu ve çok kuru toprakları sevmekle birlikte, toprak cinsinden pek etkilenmez. Ağacı, erik ve armut ağaçlarına benzer, onlar gibi yapraklanmadan çiçek açar, ağaç kabuğu rengi esmerimsi gridir. Yaprakları oval biçimli, kenarları tırtıklı; yaprak sapları kısa ve hafif tüylüdür, mayıs ayında yapraklanır. Çiçeklerin iç yüzeyi beyaz, dış yüzeyi pembe renklidir. Beş yeşil çanak yaprağı, beş taç yaprağı vardır. Çok sayıda erkek organ, beş boyuncuklu bir dişi organı bulunur.

Elma meyvesi, çiçek tablasının etkilenmesiyle oluşmuş bir yabancı meyvedir. Asıl meyve ortada kıkırdağımsı bir zarla çevrilidir. Meyvesi beş ayrı sert bölmeden oluşur, her bölümünde ikişer çekirdek (tohum) bulunur; kabuğu parlak kırmızı, sarıya da yeşil renkte olabilir. Tatlı ve mayhoş lezzeti nedeniyle çok sevilen meyvesinde; şeker, protein, metal tuzlan, B ve C vitaminleri vardır, 100 gramı 47 kalori verir.

Elmanın Kullanımı ve Yararları

En sevilen meyvalardan biridir. Kırmızı rengi, hoş kokusu ona bir çiçek güzelliği de verir. Çiğ olarak yenildiği gibi marmelâdı, kompostosu, ezmesi yapılır; şekerlemelerde, pastalarda kullanılır; ayrıca, şarap, rakı, sirke de yapılır. Elmada potasyum, kalsiyum, demir, fosfor vardır. B1, B2, C vitaminleri de boldur. Bazı elmaların kabuğu soymaya hacet bırakmayacak kadar incedir; elmanın vitamini de kabuklarında daha bol olduğu olduğu için, midesi sağlam olanlara elmayı kabuğu ile yemelerini tavsiye ederler.

Elma kabukları kaynatılarak idrar söktürücü olarak da içilebilir. Elma ince bağırsakların salgısını artırdığı, böylece sindirimi kolaylaştırdığı için, kabızlık çekenlere iyi gelir. İştahsızlıklarda, mide, bağırsak tembelliklerinde elmanın faydası vardır. Elma kabuğu kaynatılıp suyu içilirse romatizmaya, damla hastalığına da faydalı olabilir.

Elmada potasyum, kalsiyum, demir, fosfor vardır. Ayrıca, bol vitamin bulunduğu için besleyici, kuvvetli bir meyvadır.

Advertisement
yeşil elma ağacı

Kaynak: pixabay.com

Elma Çeşitleri

Yurdumuzda zengin elma çeşidi vardır. En meşhurları Amasya’nın yuvarlak, kırmızı, güzel kokulu Misket elması; ince uzun, sarımsı renkli, yumuşak Sapanca elması; «demir elma» (mayhoş ve kışa dayanıklı), «tavşanbaşı», Tokat’ın «gelin elması», Gümüşhane elması, Van elması, Kırşehir elmasıdır. «Ekşi elma» ise yazın çıkar, öteki çeşit elmalardan daha iridir, rengi de yeşildir.

Yurdumuzda elmanın birçok çeşitleri yetişir, başlıcaları şunlardır:

  • Amasya Elması. — Misket elması da denir. İnce kabuklu, kokulu, iri cins sert bir elmadır. Rengi kırmızı, biçimi yuvarlaktır. Eylülde olgunlaşır, dayanıklıdır, kışa kolayca saklanır.
  • Ferik Elması. — Sulu, gevrek, dayanıklı bir elmadır. Biçimi uzunca, rengi sarımtırak pembedir. Eylülde olgunlaşır.
  • Malatya Elması. — Ağustosta olgunlaşır, yumuşaktır, çok dayanmaz.
  • Gelin Elması. — Daha çok Tokat’ ta yetişir. Yuvarlak, koyu pembedir. Eylül ortalarında olgunlaşır.
  • Kış Elması. — En çok Sinop dolaylarında yetişir. Dayanıklı, tatlı bir elmadır. Biçimi uzunca, rengi kırmızımtıraktır. Ekimde olgunlaşır.
  • Kırşehir Gök Elması. — Ufak, mayhoş bir elmadır, rengi morumtraktır, temmuz sonlarına doğru olgunlaşır.
  • Gümüşane Elması. — İri, kırmızı bir elmadır. Sarımtırak pembedir, mayhoşçadır. Temmuz sonlarında olgunlaşır.
  • Ekşi Elma. — Sivas dolaylarında yetişen cinsi iri, koyu kırmızıdır; söğüt elması ise yeşil, sivridir, temmuzda olgunlaşır.
  • Tavşanbaşı Elması. — İri, sivri bir elmadır. Rengi sarı üzerine pembe beneklidir. Dayanıklıdır, kışa kolay saklanır.
kırmızı elma ağacı

Kaynak: pixabay.com

Elma Nasıl Yetiştirilir?

Elma havası, toprağı nemli yerlerde iyi yetişir. Kökleri yatay olarak geliştiğinden, derin toprak istemez. Yalnız, toprak iyi su geçirmeli, ya kireçli-killi, ya da kumlu-killi olmalıdır. Dağ etekleri elmanın en sevdiği yerlerdir, yüksek yerlerden hoşlanmaz.

Elma ağacının kökleri su içinde kalmamalıdır. Kökü zarar görürse istediğiniz meyveleri alamazsınız. Su tutan toprak tercih edilmelidir. Çakıllı, iyi nitelikli, organik maddece zengin toprak elma için en ideal olandır. Sertifikalı iyi bir cins olduğuna emin olduğunuz fidanı alın, kök kontrolünü yapın. Kök budamasını da yaptıktan sonra bahçenizde onun için ayırdığınız yere dikebilirsiniz. Hassas bir ağaç olduğunu unutmayın, dikim yaparken özen göstermelisiniz. Dikimden bir yıl sonra budama yapılmalıdır. Dikim sonrası, beş yıl boyunca tepe dala budama yapmayın. Yan dalları form vermek için budayabilirsiniz. Düzenli olarak gübre vermeyi ihmal etmeyin, ilkbahar aylarında azotlu gübre sayesinde elmanın kalitesi artar. Fosforlu gübre ile meyveler fazlalaşır, ağacın boyu uzar. Potasyumlu gübre sayesinde meyveler daha sulu ve lezzetli olur. Meyveler olgunlaşmadan gübre kesilmelidir.

Elma ya daldırma, ya da çelikle yetiştirilen ağaçlara aşı yapılarak üretilir. Dalları sık olduğundan, iç kesiminin güneş alması için iyi bir budama ister. Bu arada, ağaca ters açılmış bir şemsiye biçimi verilir.

Elmanın Hastalıkları – Zararlıları

Elma ağacına birçok böcekler, kurtlar dadanır, vaktinde önü alınmazsa büyük zarar verir. Başlıcaları şunlardır:

Advertisement
  • Göz Kurdu. — Elmanın çiçeğine, tomurcuklarına giren bir tırtıldır, çiçekleri, tomurcuklan kurutur.
  • Sarı Odun Kurdu. — Körpe dallara dadanır, dalların içine doğru oluklar açar.
  • Ağ Tırtılı. — Dalların ucundaki yapraklara ağ örer, bu yüzden yapraklar kıvrılır, trıtıl sonra bunları yer.
  • Elma Kurdu. — Tırtılken çiçeğe girer, sonra meyvanın içinde kalır, çekirdekleri yer, meyvayı kurutur.

Bütün bu böceklere karşı çeşitli ilâçlar vardır.


Leave A Reply