Enerji Sistemleri Mühendisliği nedir, ne iş yapar ve iş olanakları nelerdir? Enerji üretiminden yenilenebilir enerjiye kadar bu mühendislik dalının önemi ve kariyer fırsatlarını keşfedin.
Enerji sistemleri mühendisliği, 2008 yılında Yalova Üniversitesi bünyesinde açılan ilk bölümle Türkiye’de akademik hayatına başlamıştır. Bugün itibarıyla 45 üniversitede bu bölüm bulunmaktadır. İlk yıllarında yeterli tanıtımın yapılmaması ve yeni bir bölüm olmasının getirdiği tecrübesizlikler nedeniyle başlangıçta zorluklar yaşanmıştır. Ancak, 2012 yılından itibaren üniversitelerde ve iş dünyasında yaygınlaşmaya başlamış, her geçen yıl mezun vermesiyle tanınan bir mühendislik dalı haline gelmiştir. 2011 yılında sadece 6 devlet üniversitesinde mevcut olan bu bölüm, günümüzde hem devlet hem de özel sektör kurumlarında artan bir istihdam alanı yaratmıştır.
Enerji Sistemleri Mühendisi Kimdir?
Enerji sistemleri mühendisi, dünya üzerindeki enerji kaynaklarının kullanılabilir hale getirilmesi sürecinde bilgi toplama, hesaplama, tasarım, simülasyon, raporlama, uygulama ve kalite kontrol süreçlerinde yer alan bir uzman kişidir. Bu mühendisler, mevcut enerji üreten sistemlerin verimliliğini artırma ve maliyetlerini düşürme yollarını arar, tüm bu süreçlerde çevresel etkileri de göz önünde bulundururlar. Enerji sistemleri mühendisliği, makine mühendisliği ile elektrik mühendisliğinin birleşimi olarak düşünülebilir ve her iki disiplinin de ilgili derslerini içerir.
Enerji Sistemleri Mühendisliği Dersleri
Enerji sistemleri mühendisliği müfredatı, çeşitli disiplinlerde geniş bir yelpazede dersler sunar. Bu dersler arasında temel mühendislik dersleri (matematik, fizik, kimya, termodinamik, akışkanlar mekaniği, mukavemet, makine elemanları, teknik resim, 3D modelleme, temel imalat, programlama) ile birlikte daha spesifik konular yer alır:
- Soğutma Sistemleri
- Mekanik Tesisat (Doğal Gaz, Kalorifer, Sıhhi Tesisat)
- Yanma ve Yakma Teknolojileri
- Yenilenebilir Enerji Uygulamaları (Güneş, Rüzgar, Jeotermal, Biyogaz, Hidroelektrik, Hidrojen Enerjisi)
- Nükleer Enerji Teknolojileri
- Yalıtım Sistemleri
- Enerji İletim, Dağıtım ve Dönüşümü (Elektrik Makineleri, Güç Elektroniği, Elektromekanik Enerji Dönüşümü)
Müfredat, üniversitenin akademik kadrosunun uzmanlık alanlarına göre şekillenir. Bu nedenle, bölüm tercihi yapmadan önce üniversitelerin akademik kadrolarını araştırmanız faydalı olacaktır. İlginizi çeken disiplinlerde uzmanlaşmış bir kadroyla çalışmak, hem dersleri daha verimli almanızı sağlar hem de araştırma-geliştirme yönünüzü geliştirir.
Enerji Sistemleri Mühendisliğinin Geleceği
Enerji sistemleri mühendisliği, enerji alanındaki artan ihtiyaç ve istihdam ile birlikte, gelecekte önemli bir rol oynayacaktır. Enerji üretimi konusunda uzmanlaşmış kişilere hem ülke hem de dünya genelinde ihtiyaç duyulmaktadır. Dünyanın enerji açığı, nüfus artışıyla birlikte büyümektedir ve bu da enerji konusunda uzman personel ihtiyacını artırmaktadır. 2011 yılında İŞKUR tarafından en popüler bölüm olarak seçilen enerji sistemleri mühendisliği, her geçen yıl artan mezun sayısıyla birlikte iş dünyasında daha fazla tanınmaktadır.
Hangi Alana Yönelmeli?
Enerji sistemleri mühendisliği, birçok disiplin barındırdığı için öğrenciler ilgi alanlarına göre farklı uzmanlık alanlarına yönelebilirler. En fazla istihdam ve kazanç sağlayan alanlar arasında soğutma ve havalandırma sanayisi ile mekanik tesisat öne çıkmaktadır. Yenilenebilir enerji sektörü de önemli bir istihdam alanıdır, özellikle rüzgar, güneş ve biyogaz enerji uygulamalarında büyük bir ihtiyaç vardır. Bu alanda çalışmak isteyenlerin enerji hukuku bilgisine de sahip olmaları gerekmektedir.
Enerji Sistemleri Mühendisinin Çalışma Alanları
Enerji sistemleri mühendisleri, enerji üretimi, dönüşümü ve Ar-Ge süreçleri olan birçok kurum ve kuruluşta istihdam edilebilirler. Bu kurumlar arasında:
- Özel sektörde enerji sistemleri ve teknolojileri
- Mekanik-tesisatçılık (Isıtma, Soğutma, Havalandırma, Sıhhi Tesisat)
- Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı
- Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK)
- Petrol İşleri Genel Müdürlüğü (PİGM)
- Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü (MTA)
- Bor Enstitüsü
- Elektrik İşleri Etüd İdaresi (EİE)
- Elektrik Üretim A.Ş. (EÜAŞ)
- Türkiye Elektrik İletim A.Ş. (TEİAŞ)
- Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. (TEDAŞ)
- Devlet Su İşleri (DSİ)
- Türkiye Kömür İşletmeleri (TKİ)
- Türkiye Petrolleri Arama Ortaklığı (TPAO)
- Türkiye Boru Hatları Taşıma A.Ş. (BOTAŞ)
- Türk Petrol Rafineleri A.Ş. (TÜPRAŞ)
- Türkiye Atom Enerjisi Araştırma Kurumu (TAEK)
- TEMSAN
- BM Hidrojen Enstitüsü
- Taş Kömürü İşletmeleri
- TCDD
- MEB’da Teknik Öğretmen
Ayrıca, 5627 sayılı enerji verimliliği kanunu ve buna bağlı yönetmelikler gereğince, birçok sanayi kuruluşu bünyesinde enerji uzmanı bulundurmak zorundadır.
Enerji sistemleri mühendisliği, geleceğin dünyasında enerji ihtiyacını karşılamada ve sürdürülebilir enerji çözümleri geliştirmede önemli bir rol oynayacaktır. Bu bölümü seçen öğrenciler, kendilerini ilgi duydukları alanda geliştirebilir ve enerji sektöründe güçlü bir kariyer yapma fırsatına sahip olabilirler.
