Enlem ve boylam nedir? Enlem ve boylam nasıl hesaplanır, başlangıcı neresidir? Enlem ve boylam hakkında kısa bilgi.
Bir yerin enlemi ve boylamı
ENLEM ve BOYLAM NEDİR?
Dünya üzerindeki her hangi bir nokta ile Başlangıç meridyeni arasındaki yayın uzunluğuna o noktanın «boylamı»; gene aynı nokta ile Ekvator arasındaki yayın uzunluğuna da o noktanın «enlemi» denir. Bu uzunluklar derece (°), dakika (‘) ve saniye (“) olarak ölçülür. Böylece, yeryüzündeki yeri belirtilmek istenen nokta enlemine, boylamına bakılarak kolayca bulunmuş olur. Yalnız, o noktanın kuzey veya güney; doğu veya batı yarımkürelerinden hangisinde bulunduğunu belirtmek gerekir.
Seyir halinde bulunan bir gemi veya bir uçak, bulunduğu ‘yerin enlem ve boylamlarını belirtmek suretiyle yerini belli edebilir. Bunun gibi, denizlerde rastlanan gemileri, bozulmuş, işlemeyen bir deniz feneri, buna benzer daha birçok haller, her hangi bir tehlike yaratmaması için, derhal enlem ve boylamı belirtilerek haber verilir.
Bir noktanın enlemi ve boylamı, başlangıç olarak kabul edilen ekvatorla Başlangıç meridyenine olan uzaklığıdır.
Başlangıç meridyeni olarak Londra yakınındaki Greenwich Rasathanesi’nden geçen meridyen kabul edilmiştir. Enlemler için de, başlangıç ekvatordur. Ankara’nın enlemi 32° (derece), 55′ (dakika), 02″ (saniye) kuzey; boylamı da 32° (derece), 51′ (dakika), 11″ (saniye) doğudur. Bu da Ankara’nın ekvatordan 32° 55′ 02″ kuzeyde, Greenwich’ten geçen Başlangıç meridyeninden de 32° 51′ 11″ doğudadır.
Enlem ve Boylamın Etkileri
ENLEM
Bir noktanın ekvatora olan uzaklığının derece, dakika, saniye cinsinden (açı cinsinden) ifadesine enlem denir.
- 1° = 60 dk.
- 1′ = 60 saniye.DME açısı
Enlem’in Etkileri:
- Bitki ve hayvan topluluklarını,
- Akarsu rejimleri ve toprak çeşitlerini,
- Deniz suyunun özelliklerini,
- Yerleşme şekilleri, mesken tiplerini,
- Ekonomik etkinlikleri,
- Gece – gündüz süresini etkiler. Aydınlanma alanı azalır veya çoğalır.DMB açısı.
BOYLAM
Bir noktanın baş meridyene olan uzaklığının derece, dakika, saniye cinsinden ifadesidir. (Açı değeridir.)
Boylam’ın Etkileri
Dünya 360° ‘lik dönüşünü 24 saatte, 1° ‘lik dönüşünü: 24 saat x 60 dakika = 1440 dk. 1440 dk / 360° =4 dk.’da tamamlar. Bir saatte 360° / 24 = 15° ‘lik yol alır. İki meridyen arasında (1°) 4 dakikalık zaman farkı vardır. Bu da yerel zaman farkına neden olur.
Ekvatorda 1 derecelik meridyen yayının uzunluğu 111.000 metredir. 1 dakikalık yayın uzunluğu 111.000:60=1852 metredir. Buna bir deniz mili denilir. 1 saniyelik yayın uzunluğu 1852:60=31 m.
