Ertesi gün hapı nedir? Hamilelikten korur mu, nasıl kullanılır? Ertesi gün hapının gebeliği önleme oranı nedir, vücuda etkileri hakkında bilgi.
Kaynak: pexels.com
Ertesi Gün Hapı
Korunmadan cinsel ilişkiye girildikten sonra istem dışı durumlardan sonra ya da korunarak ilişkiye girilse dahi yine istenmeyen durumların yaşanmasından sonra (korunma amaçlı kullanılan prezervatiflerin yırtılması gibi) kullanılan bir ilaç türüdür. İstenmeyen zamanlarda oluşması muhtemel olan gebelikleri önleme amacıyla kullanılan hamilelik önleyici bir ilaçtır. Başvurulan en acil yöntem olan ertesi gün hapı, en etkili yöntemlerden biri olma özelliğini de taşımaktadır. Ancak bu tip durumlarla hayat boyu geçerli olacak bir korunma yöntemi aranıyorsa, bunun için de bir jinekolojik bir operasyon geçirip bakırlı RİA alaşımı olan “spiral” de yumurtalıklara takılabilmektedir.
Bu yöntemi yaptırdıktan sonra bir daha hamile kalınamayacağının göz önünde bulundurulması gerekir. Spiral operasyonu geçirmek için de iyi bir aile planlaması yoluna gidilmesi gereklidir. Ertesi gün hapı ise, bir takım planlanmamış cinsel ilişki sonuçlarından sonra kullanılmaktadır. Erkekle kadının cinsel birleşiminin orgazm noktasında bedenlerin birbirlerinden ayrılmamasıyla birlikte erkeğin spermlerinin kadının döl yatağına ve oradan da yumurtalıklarına ulaşması, planlanmayan hamileliklerin oluşmasında en önemli sebeptir. Bu tip durumlardan kısa sürede kurtulabilmek için ertesi gün hapı kullanılmakta ve ne kadar kısa sürede bu hap kullanılırsa o kadar yüksek değerde etki etme şansı yükselmektedir.
Nasıl Kullanılır?
Örneğin; bu tip ilişkilerden 10 saat sonra bu hapı kullanan bir kadınla 60 saat sonra kullanan bir kadının şansı bazı durumlarda aynı olmamaktadır. Bu durumlar kadınların yumurtlama dönemlerine, erkeklerin sperminin kuvvetliliğine ve bu tip ilişkilerin yaşandığı dönemlerde vücudun kendi kimyasına göre değişiklik gösterebilmektedir. Bu tip ilaçların kimyasal bileşimlerine bakıldığı zaman da bazı hapların sadece progesteron madde içerdiği, bazılarınınsa hem östrojen hem de progesteron içerik içerdiği görülmektedir. Ancak içeriğinde yalnızca progesteron olan ertesi gün haplarının hamileliği önlemede daha etkili olduğu yapılan testlerce kanıtlanabilmiştir.
Kaynak: pixabay.com
Bunun dışında içeriğinde progesteron dışında östrojen içeren ürünlerin de kullanımının sonrasında, bu tip hapların göğüslerde hassasiyet, kusma, midede bulantı durumu, baş dönmesi, baş ağrısı, kasıklarda ve karında bir anda ortaya çıkan ağrılar ve vajinada az miktarda da olsa kanamalar meydana getirdiği görülmüştür. Sadece progesteron içeren ertesi gün haplarında ise kullanımından sonra bu tip yan etkiler görülmemektedir. Kadınların çoğu zaman yanılgıya düştükleri menstrual dönemde hamile kalınamayacağı yanılgısı dahilinde de bu tip dönemlerde hamile kalınma ihtimaline karşı da ertesi gün hapı kullanılabilmektedir. Bu ilacın kullanımının ardından adet döngüsünde belirli sapmalar ya da erken adet görülmeleri meydana gelebilmektedir.
Ertesi gün hapları bünyede nasıl etki göstermektedir?
Ertesi gün hapı içildiğinde, bünyeye fazla hormon yüklemesi yapılmaktadır. Bünyeye yüklenen bu fazla hormonlar sayesinde de, döllenme sonucu oluşanın embriyonun rahmin içerisine yerleşip bebeği oluşturması engellenmektedir. İstenmeyen durumlarda acil durum uyarısı konseptinde içilen ertesi gün hapları, içeriğindeki hormonlarla birlikte bir kadın için uygun olan hamile kalma koşullarını sağlayan hormonların dengesini bozup vücutta herhangi bir yumurtlama olmasının ya önüne geçer. Ya da tamamen engelleyebilmektedir. Böylelikle rahmin zarında da belirli düzensizlikler oluşarak embriyonun bu noktalara tutunmasına da engel olmaktadır. Ancak dikkat edilmesi gereken nokta, bu tip bozukluklar yarattığı halde herhangi bir düşük ihtimalini ortaya çıkaramayacağıdır. Çünkü ertesi gün hapının temel müdahalesi daha döllenmemiş yumurtaların üzerinedir.
Hazır olarak döllenmiş ve bir bebek oluşmuş yapılarda, durum bozucu olarak rol teşkil edememektedir. Ertesi gün hapları özellikle Amerika Birleşik Devletleri gibi ülkelerde reçetesiz satılabilir. Bir takım eyaletlerde de yalnızca doktor reçetesi dahilinde gidip satın alınabilmektedir. Türkiye’de ise 2003 senesinde ilk olarak iki farklı marka ile eczanelerde satışa sunulan ertesi gün hapları, günümüzde 4-5 farklı çeşit marka olmak üzere reçetesiz şekilde satın alınabilmektedir. Bu hapların kutularının içinde tek şeritten oluşan ilaç muadilleri bulunmaktadır. İki adet hap şeklinde oluşan bu ilaç takımı 12 saat arayla iki hapın da yutulması şeklinde kullanılmaktadır. Bu kullanım tipine ise “yuzpe yöntemi” adı verilmektedir.
Ertesi gün haplarının istenmeyen gebeliği önleme oranı nedir?
1997 yılında Amerikan İlaç ve Gıda Dairesi’nin (FDA olarak da adlandırılmaktadır) güvenli olduğuna dair onay oyu kullandığı ertesi gün hapları, genel olarak arada istisnai durumlar olmasına rağmen yüzde doksan sekizlere varan başarı oranları gösterebilmektedir. İstisnai durumlardan kastedilen şeyler ise hapın alınmakta geç kalınması ve bu istenmeyen durumu yaşayan kadınların kadınlık hormonunun en fazla salgılanıp olayı hamile kalma şansının en yüksek olduğu zamanlarda deneyimlemesidir.
