Erzincan ilinin tarihi, tarihçesi. Erzincan ilinde bulunan tarihi mekanlar, yerler ile ilgili bilgi.
ERZİNCAN TARİHİ; Tarihsel çağların başlangıcında Hitit İmparatorluğu’nun sınırları içinde yer alan kenttir. İÖ 9. yüzyılın ortalarında Urartu, İÖ 6. yüzyılda da Med ve Pers egemenliklerine girdi. Pers egemenliğini sırasıyla Büyük İskender, Pontos, Roma ve Bizans egemenliği izledi. İS 7. yüzyılda Sasanilerin istila ettiği bölgeyi 628’de Bizanslılar geriye aldı. Halife Ömer döneminde 638’de Elcezire fatihi İvaz bin Ganim Erzincan’a kadar ilerledi. Halife Hz. Osman döneminde bölge ele geçirildi. Ancak Hazarların saldırıları üzerine Müslüman Orduları çekilmek zorunda kaldılar. Abbasi Halifesi Mansur döneminde (754-755) bölge yeniden fethedildi. Uzun sürmeyen bu fetihten sonra bölge Bizans egemenliğine girdi.
1071 Malazgirt Zaferi’nden bir yıl sonra bölgeyi Alpaslan’ı komutanlarından Mengücük Gazi ele geçirerek kendi adını verdiği beyliği kurdu. Bu tarihten sonra kentin adı kaynaklarda Erzincan, Enzingan, Ezirgan biçiminde geçer. Mengücükoğullarının Erzincan-Kemah kolunu 1228’de Anadolu Selçuklu Sultanı I. Alaattin Keykubat ele geçirerek son verdi. Alaattin Keykubat ve Mısır Memluklu Sultam Eşref, 1230’da Erzincan yakınlarındaki Yassıçimen’de Celalettin Harzemşah’ı yendiler. Bu savaşın sonrasında kentin surları büyük onarımlar gördü. Bir süre sonra tüm Doğu Anadolu gibi Erzincan da Moğol egemenliğine girdi. Moğol egemenliğinin zayıflamasıyla birlikte Eretnaoğullarının kurucusu Eretna Bey’in eline geçti. Onun ölümünden (1352) sonra da aynı beyliğin elinde kaldı. 14. yüzyılın sonlarında Akkoyunlu ve Karakoyunluların çekişme alanı olan Erzincan ve yöresine kısa bir süre Burakoğullarından Mutahharten’in egemen olduğu görülmektedir.
1401’de kenti Yıldırım Bayezit Osmanlı topraklarına kattı. 1402 Ankara Savaşı’ndan sonra Timur kenti Mutahharten’in torunu Yar Ali Bey’in egemenliğine bıraktı. Daha sonra bölgeyi Akkoyunlu Hükümdarı Kara Yülük Osman Bey eline geçirdi. Onun torunu Uzun Hasan döneminde Erzincan bayındır bir kent durumuna gelerek gelişti.
1473’te Osmanlı Padişahı Fatih Sultan Mehmet ile Akkoyunlu Hükümdarı Uzun Hasan arasında yapılan Otlukbeli Savaşı’nda Uzun Hasan yenilgiye uğramasına karşın Erzincan Akkoyunlularda kaldı. 16. yüzyıl başlarında kent Safavilerin eline geçtiyse de Yavuz Sultan Selim 1514’te tüm bölgeyi Osmanlı topraklarına kattı. 24 Temmuz 1916’dan 26 Şubat 1920’ye kadar Rus işgaline uğradı. Rus işgalinden sonra bağımsız mutasarrıflık merkezi, Cumhuriyet ile birlikte, de il merkezi oldu.
Tarih boyunca birçok deprem geçiren Erzincan, tarihinde en acı günlerinde 26-27 Aralık 1939’daki depremde yaşadı. Kent tümüyle yıkıldı. 45 bine yakın insan öldü. Bu büyük afetten sonra yeni yerleşme eski kentin kuzeyine taşındı. 1992’de bir kez daha geçirdiği 6.3 şiddetindeki depremde de 500 civarında kişi öldü, birçok bina yıkıldı.
TARİHSEL ESERLER. Erzincan il merkezindeki tarihsel yapıların hemen hemen tümü 1939 depreminde tümüyle yıkıldığından adları ve mimari özellikleri yazılı kaynaklardan öğrenilmektedir. Yöredeki en eski yerleşme,
İlk Tunç Çağına tarihlenen Altıntepe ve Kumtepe höyükleridir.
