Fecr-i Ati edebiyatı ile ilgili olarak genel bilgiler. Fecr-i Ati dönemi özellikleri, eserleri ve sanatçıları ile edebi fikirleri hakkında bilgiler.
Fecr-i Âtî
İkinci Meşrutiyet’in ilanından sonra bazı genç sanatçılar bir topluluk oluşturarak edebiyatta yeni atılımlar yapmak istediler. Bu amaçla 2 Mart 1909 tarihinde ilk toplantılarını yaptılar. Aralarında Servet-i Fünûn Dönemi şairlerinden Celâl Sâhir ve Fâik Ali de vardı. Meydana getirdikleri topluluğa Fecr-i Âtî (Geleceğin Işığı) adını koydular ve 24 Şubat 1910 tarihinde Servet-i Fünûn dergisinde bir bildiri yayımladılar. Bu bildiride sanat ve edebiyat hakkındaki görüş ve düşüncelerini dile getirdiler. Bildiride “edebiyatsever ve kararlı olduklarını”, “Avrupa’daki benzerlerinin küçük bir örneği olmak istediklerini” söyleyen Fecr-i Âtî sanatçıları, Edebiyat-ı Cedîde’nin sanat ve edebiyattaki eksikliklerini tamamlamak kararlılığında olduklarını söylüyorlardı.
Sanat ve edebiyat sevgisiyle yola çıkan Fecr-i Âtîciler pek başarılı olamadılar. Zaten aralarında tam anlamıyla bir birlik de sağlayamamışlardı. Dil, üslup ve işledikleri konu bakımından oldukça eleştirildiler. Zamanla topluluktan kopmalar oldu. Bu yıllarda oluşmaya başlayan Millî Edebiyat Akımını benimseyen bazı yazar ve şairler de ayrılınca, topluluk 1912 yılında tamamen dağıldı.
Fecr-i Âtî’yi meydana getiren sanatçılar Celâl Sahir, Fâik Ali, Ahmet Haşim, Emin Bülent, Hamdullah Suphi, Refik Halit, Şehabettin Süleyman, İzzet Melih, Fuat Köprülü, Yakup Kadri, Müfit Ratib vb.dir.
FECR-İ ÂTİ EDEBİYATI (1909-1912)
Hüseyin Cahit Yalçın’ın Fransızca’dan çevirdiği “Edebiyat ve Hukuk” adlı yazının yayımlanması üzerine Servet-i Fünun dergisi 1901’de kapatılır, topluluk dağılır. 1908’de ilan edilen ikinci meşrutiyetten sonra Servet-i Fünun sanatçılarının yeniden bir araya gelme çabaları sonuç vermeyince, bazı genç sanatçılar 1909 yılında yayımladıkları bir bildiriyle “Fecr-i Ati” denilen edebiyat hareketini başlattılar.
DÖNEMİN ÖZELLİKLERİ
- “Sanat şahsi ve saygındır. Ona saygı gösterilmelidir” ilkesini benimsediler.
- Fransız sembolistlerinden etkilendiler
- Servet-i Fünuncuların yarım bıraktığı yenilikler tamamlanmalıdır, görüşünü savundular.
- Batı’yla sıkı bağlar kurulmalı, Batı’da görülen edebi yenilikler alınmalıdır.
- Daha çok bireysel temaları işlediler, ancak az da olsa toplumsal konulara da yer verdiler.
- Şiirde musikiye önem verdiler.
Fecr-i Ati topluluğu iddialarını tam olarak gerçekleştiremeden dağıldı. Bu sanatçılardan bir çoğu sonradan milli edebiyat hareketine katıldılar. Bu topluluğun başlıca sanatçıları da şunlardır: Ahmet Haşim, Ali Canip Yöntem, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Mehmet Behçet, Emin Bülent, Hamdullah Suphi, Refik Halit Karay, Şehabettin Süleyman’dır.
Ahmet Haşim
AHMET HAŞİM (1884-1933)
Türk şiirinde sembolizmin temsilcisi sayılan Ahmet Haşim, Servet-i Fünun topluluğunda, şiire başlamış sonraları kendine özgü bir şiir anlayışı geliştirmiştir.
Şiirde hayal gücü, uyum, renk öğelerinden yararlanmış, özellikle kapalı anlatımı tercih ederek toplumdan uzaklaşmak isteğindedir.
Şiirinin Özellikleri:
- “Şiir anlaşılmak için değil, duyulmak içindir” görüşüyle anlamlı şiirler yazdı.
- Aruz ölçüsünü şiire başarıyla uyguladı
- Şiirlerini sembolist anlayışla yazmış hayallerle süslemişti.
Fıkra ve söyleşi türlerinde de eserler yazan Ahmet Haşim’in eserleri de şunlardır Göl Saatleri, Piyale, Gurebahane-i Laklakan, Bize Göre, Frankfurt Seyahatnamesi.
