Fikir yazısı nedir? Fikir yazıları nelerdir, özellikleri nelerdir? Fikir yazısı örnekleri, hakkında bilgi, konu anlatımı
Fikir Yazısı
Yazarın herhangi bir konu hakkındaki görüş ve düşüncelerini serbest bir şekilde ortaya koyduğu yazılardır.
Başlıca düşünce yazıları şunlardır:
a) Makale:
Herhangi bir konuda bilgi vermek bir düşünceyi savunmak ya da eleştirmek amacıyla yazılan yazılara denir.
Özellikleri
> Gazete ve dergi yazısıdır.
> Makalede yazar düşüncelerini kanıtlamak zorundadır.
> Araştırmaya ve incelemeye dayanır.
> Her konuda makale yazılabilir. (Konu serbesttir.)
> Anlatımı yalın ve yoğundur, nesnel bir nitelik taşır.
> Söz oyunlarına başvurulmaz, süslü anlatımdan uzak durulur.
> Edebiyatımıza gazete ile birlikte girmiştir.
b) Fıkra (Köşe Yazısı):
Fıkra, nükteli, güldürücü fıkralar ve köşe yazısı olan fıkralar olmak üzere ikiye ayrılır.
Yazarın gündelik olayları özel bir görüşle, güzel bir üslupla, kanıtlama gereği duymadan yazdığı kısa, günübirlik yazılardır.
Özellikleri:
> Köşe yazısı olan fıkralar gazete ve dergilerde yayımlanır.
> Düşünceyi ispatlama amacı yoktur.
> Güncel konular işlenir.
> Konu derinlemesine ele alınmaz.
> Günlük konuşma dili kullanılır.
c) Deneme:
Bir yazarın herhangi bir konuyla ilgili duygu ve düşüncelerini kendisiyle konuşuyormuş gibi dile getirdiği yazı türüdür.
Özellikleri
> Yazar konu seçiminde özgürdür, bir konu sınırlaması yoktur.
> Söylenenleri ispatlama kaygısı yoktur.
> Amaç, okura yeni bir bakış açısı kazandırmaktır.
> Düşünce kesin bir sonuca bağlanmaz.
> Samimi bir dil kullanılır.
> Deneme türünün öncüsü Montaigne’dir. “Denemeler” adlı eseri meşhurdur.
Örnek Soru :
Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde, deneme türünün tanımı yapılmıştır?
A) Bir fikri açıklayıp ispatlamak amacını güden yazılardır.
B) Gazetelerin belli sütunlarında günlük konuların ele alındığı yazılardır.
C) Çeşitli konularda, fikirlerin iddiasızca ileri sürüldüğü yazılardır.
D) Temel konularda, ciddi bir üslupla yazılan yazılardır.
Çözüm :
A ve D seçeneklerinde makalenin, B seçeneğinde fıkranın, C seçeneğinde ise denemenin tanımı yapılmıştır.
dayalı, ispatlama amacı taşımayan yazılardır.
Cevap C
d) Sohbet (Söyleşi):
Yazarın, bir konu hakkındaki kişisel görüşlerini, okurla konuşuyormuş gibi bir üslupla aktardığı fikir yazılarına denir.
Özellikleri
> Gazete ve dergilerde yayımlanır.
> Yazarın biriyle konuşuyormuş gibi bir anlatımı vardır.
> Yazarın öğretme ve kanıtlama amacı yoktur.
> Konu, ayrıntılara inilmeden, konuşma havasında anlatılır, bu türün içten, hoş bir dili vardır.
e. Mektup:
Genel anlamda mektup, birbirinden uzakta bulunan kişilerin duygu, düşünce ve istekleri ile olayları duyurmak için birbirlerine yazdıkları yazılara denir.
Özellikler
> Haberleşme amacıyla yazılan bir yazı türüdür.
> Aziz Dostum, Sevgili Kardeşim gibi hitap sözcüğüyle başlar.
> Sağ üst köşeye tarih yazılır.
> Sağ alt köşeye ad soyad yazılıp imza atılır.
> Hâl hatır sorularak başlanır ve yazılış amacı belirtilir.
> Özel mektup, iş mektubu, edebi mektup gibi türleri vardır.
f) Eleştiri (Tenkit):
Bir eseri, bir kişiyi, bir konuyu olumlu ya da olumsuz yönleriyle ortaya koyan eserlerdir.
Özellikleri
> Eleştiri bir kötüleme yazısı değildir. Eleştiri objektif olmalıdır.
> Eleştiri yazılan bir eserin tanınmasında çok etkilidir.
> Eleştiride amaç okura ve yazara yol göstermektir.
> Eleştiri yapan kişiye “eleştirmen” denir.
> Eleştirmenin kişisel duygularını kattığı eleştirilere öznel eleştiri, katmadığı eleştirilerine de nesnel eleştiri denir.
Örnek Soru
Mektupla ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Hitap cümlesiyle başlar.
B) Sağ alt köşesine imza atılır.
C) İyilik dilekleriyle bitirilir.
D) Sol üst köşesine tarih yazılır.
Çözüm :
Mektuplar hitap sözleriyle başlar, iyilik dilekleriyle bitirilir. Mektuplarda tarih sağ üst köşeye, isim ve imza ise sağ alt köşeye yazılır. O hâlde bilgi yanlışlığı D seçeneğinde yapılmıştır.
Cevap D
Örnek Soru :
Aşağıdakilerden hangisi fikir yazısı değildir?
A) Makale
B) Biyografi
C) Sohbet
D) Deneme
Çözüm :
Fikir yazılarında yazar bir düşünceyi dile getirir. Bu tür yazılarda olay, yer, zaman, kahraman kavramları söz konusu değildir. Makale, sohbet ve deneme fikir yazısıdır. Biyografi ise ünlü birinin hayatını konu edinen yazıdır. Herhangi bir görüş ve düşünceye yer verilmez.
Cevap B
