Genel ve özel anlamlı sözcük nedir, özellikleri nelerdir? Genel ve özel anlamlı sözcüklere örnekler, soru ve çözümler, hakkında bilgi.
GENEL ve ÖZEL ANLAMLI SÖZCÜKLER
Bazı kelimeler kavramları, nesneleri, varlıkları toplu olarak belirtir. Örneğin “bitki” sözcüğü genel anlam taşır. Çünkü bitki sözcüğü, ağaç, çam, çiçek, gül, lale gibi varlıkların tümünü kapsar. İşte anlam kapsamı geniş olan bu tür sözcüklere genel anlamlı sözcükler denir.
Bazı sözcükler ise aynı türden varlıkları tek tek belirtir. Bu tür sözcüklere de özel anlamlı sözcükler denir.
Örneğin:
> Özlem, Bursa, Çalıkuşu…
> Varlık (genel) ⇒ Canlı ⇒ Hayvan ⇒ Kedi (özel)
> Harf (özel) ⇒ Hece ⇒ Kelime ⇒ Cümle ⇒ Paragraf (genel)
*** Sözcüklerin genel ve özel anlamlı oluşları kullanıldıkları cümledeki anlamlarına göre değişir.
> “Kitap insanın ufkunu geliştirir.”
cümlesinde “kitap” sözcüğü bütün kitapları kapsadığından genel anlamda,
> “Masanın üzerindeki kitabı aldı.”
cümlesindeki “kitap” sözcüğü ise sadece bir kitabı karşıladığı için özel anlamda kullanılmıştır.
Örnek
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde özelden genele doğru bir anlatım vardır?
A) Petrol ürünlerinden benzine zam geldi.
B) Türk tarihinde, Çanakkale Savaşı’nın yeri önemlidir.
C) Alfabenin yirmi dördüncü harfi t’ dir.
D) Çocukluk günlerim ömrümün en güzel dönemidir.
Çözüm :
Seçeneklerdeki cümleleri incelediğimizde
Petrol (genel) ⇒ benzin (özel)
Türk tarihi (genel) ⇒ Çanakkale Savaşı (özel)
Alfabe (genel) ⇒ t harfi (özel)
Çocukluk günlerim (özel) ⇒ ömrüm (genel)
Çocukluk günleri, ömrün bir parçası, bölümü olduğundan bu cümlede özelden genele doğru bir anlatım vardır.
Cevap D
