Göktürkler kimdir? Bıraktıkları Göktürk Yazıtları ve kendi Göktürk alfabeleri ile Türk tarihinin en büyük devirlerinden birini temsil eden Göktürkler hakkında bilgiler.
GÖKTÜRKLER, IV. Türk imparatorluk (büyük hakanlık) hanedanının adıdır. Göktürk hanedanı, Hun (Kun), Siyenpi-Topa ve Apar hanedanlarından sonra 552 yılında iktidara geldi. Hanedanın kurucusu Bumun (Bumin) Kağan (Hakan) dır. Yerine geçen kardeşi İstemi Kağan, Türk imparatorluğunun sınırlarını 7 yüzyıl önceki Mete devrinin sınırları kadar genişletti; devlet, bütün Kuzey Asya’yı kaplıyordu. Başkent, bugünkü Moğolistan’da kalan Orhun ırmağı yakınlarında Ötüken idi.
İstemi, kızını ünlü İran Sasani şehinşahı Husrev Anûşîrvân’a vermekle beraber sınırdaş olmadığı halde Bizans’ı, kudretli İran’a karşı tuttu. Çin, Türk devletinin büyük gücü karşısında tamamen sindi. Devlet Doğu ve Batı «diye ikiye ayrılmıştı. 18 milyon 
Göktürk hanedanının Kutluğ Kağan ile başlayan ikinci devresine yanlış olarak «Kutluğ Devleti» denmektedir. Aslında değil Kutluğ devleti, bir Göktürk devleti bile yoktur. Göktürk adı, Hun, Apar, Selçuklu, Osmanlı gibi hanedan adıdır; Orta Asya’daki devamlı Türk devletinin başına geçmiş IV. hanedandır.
Kutluğ Kağanın kardeşi Kapağan Kağan devrinde daha küçük ölçüde bir kriz başladı. Çinliler ile ölüm-kalım mücadelesine girişildi. Kutluğ Kağan’ın oğlu Bilge Kağan, kardeşi Kül Tigin’in yardımı ile durumu düzeltti. Bu devirde vezir Bilge Tonyukuk, devleti yeniden düzenledi. Kapağan’ın 3. oğlu Yuluğ Tigin’in kaleminden çıkan Göktürk Anıtları, Türk tarih, dil, edebiyat ve medeniyetinin en büyük anıtları olarak bu devirde yükseltildi.
745’te Göktürk hanedanı yıkıldı; yerine V. Türk imparatorluk hanedanı olan Dokuz Oğuz – On Uygurlar geçti. Bu suretle Göktürkler, 193 yıl iktidarda kaldılar ve Türk tarihinin en büyük devirlerinden birinin temsilcisi oldular.
