Gültekin Oransay kimdir ve ne yapmıştır? Gültekin Oransay hayatı, biyografisi, çalışmaları ve eserleri hakkında bilgi.
Gültekin Oransay
Gültekin Oransay; (d. 19 Nisan, 1930, Ankara – ö. 20 Kasım 1989, İzmir), Türk müziğinin kuramsal sorunları ve tarihi üzerine çalışmalarıyla tanınan müzikbilimcidir.
Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nin Felsefe Bölümü’nde başladığı yükseköğrenimini, Ankara Devlet Konservatuvarı’nın Kompozisyon Bölümü’nde tamamladı. 1954-62 arasında Münih Üniversitesi’nde müzikbilim öğrenimi gördü ve doktorasını tamamladı. 1962’de Türkiye’ye dönerek Ankara Radyosu’nda çalışmaya başladı. 1964-65’te Ankara Devlet Konservatuvarı’nda müzik folkloru dersleri verdi. 1965’te Ankara Devlet Konservatuvarı’nın başına getirildi. Bağdama (Nisan 1965-Ocak 1966) ve Küğ (Eylül 1965-Eylül 1969) adlı müzikbilim dergilerini yayımladı. 1971’de Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nde Türk ve İslam Sanatı Kürsüsü’nde öğretim üyeliğine atandı. 1972’de doçent oldu. 1976’da Ege Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi’nin Müzik Bölümü’nü kurdu, 1977’de bu bölümün başkanlığına getirildi. Burada zengin bir müzik arşivi oluşturdu. 1983’te, 1402 sayılı Sıkıyönetim Kanunu’na dayanılarak üniversitedeki görevine son verildi.
Akademik unvan taşıyan ilk Türk müzikbilimci olan Oransay, çalışmalarını geleneksel Türk halk ve sanat müzikleri üzerinde yoğunlaştırmıştır. Arel-Ezgi Sistemi’nde bir sekizlinin 24 eşit olmayan aralığa bölünmesine karşı çıkarak, Türk müziği perde sisteminin beşliler zincirinden değil, aralarında büyük üçlü aralık bulunan beş sınırsız beşliler zincirinden çıkarılabileceğini, icracıların da bir sekizli içinde 24 değil, en az 30 perde kullandıklarını savunmuştur. Arel ve Ezgi’nin çargâh dizisini anadizi kabul etmelerini de eleştirerek, anadizinin rast dizisi olduğunu ileri sürmüştür. Başlıca yapıtları arasında, 1957’de Die Musikforschung dergisinde yayımlanan “Das Tonsystem der Türkei-türkischen Kunstmusik” (Türkiye Türklerinin Sanat Müziğinde Perde Sistemi) adlı makalesi, Die traditionelle türkische Kunstmusik (1964; Geleneksel Türk Sanat Müziği), Batı Tekniğiyle Yazan 60 Türk Bağdar (Besteci) (1965), Atatürk ve Küğ (1965, 1985), Konçerto Kılavuzu (1967), Çağdaş Seslendiricilerimiz ve Küğ Yazarlarımız (1969), Türk Halk Ezgilerini Çözümleme Yöntemi (1971), Bağdarlar Geçidi -İkiyüzkırk Ustanın Yaşamöykülerinden Örülmüş Bir Uluslararası Sanat Küğü Tarihi 1977), Türk Yerdincinde Kim Kimdi? 1985) sayılabilir.
