Güneş patlamaları Dünyamıza ve bize zarar verir mi? Güneş patlamalarının Dünyadaki teknoloji ve uydular üzerindeki etkileri, zararları nelerdir?
Güneş her gün doğar, bir gün önce olduğu gibi görünür. Ancak bu sürekli sarı ışımanın arkasında, yüzeyden enerji ve parçacıklar gönderen patlamalar oluşur. Bazen güneş patlamaları, koronal kütle enjeksiyonları veya CME’ler olarak adlandırılan dev enerjik parçacık bulutlarına eşlik eder. Güneş patlamaları ve CME’ler (coronal mass ejection – Koronal Kütle Atımı) insanlar için çok az tehlike oluşturur, ancak teknoloji üzerinde büyük bir etkisi olabilir.
Kaynak : pixabay.com
Güneş Patlamaları ve Uydular
Güneş patlamaları radyasyon patlamalarıdır – radyo dalgaları, ışık, ultraviyole, x-ışını ve gama ışını emisyonları – güneşten dev bir projektörden flaş gibi ateş eder. Bu flaş Dünya’ya ulaşırsa, tüm bu ekstra enerji, sorunlara neden olabilir. Radyo dalgaları, ışık, kızılötesi ve mikrodalgalar hasar verecek kadar enerji içermez, ancak bazı ultraviyole, röntgenler ve gama ışınları uydulardaki ekranı delip elektronik parçalara sızabilir. Görünür bir hasar oluşturmazlar, ancak bir uydudaki bilgisayar çipleri mikroskobik devrelerin geçici veya kalıcı olarak hasar görebileceği radyasyon hasarına neden olabilir. Uydular radyasyona karşı korunacak şekilde yapılmışlardır, bu nedenle sıradan güneş patlamaları pek çok soruna neden olmaz, ancak son derece büyük patlamalar – 500 yılda bir meydana gelir – ciddi hasara neden olabilir.
Bu, Global Konumlandırma Sistemi sinyallerini, televizyon ve radyo yayınlarını ve telekomünikasyonları etkileyebilir.
Güneş Patlamaları ve Atmosfer
Güneş patlamaları çok uzun süreden beri mevcut ve insanlık tarihinin çoğunda kimsenin böyle bir şey olduğu hakkında hiçbir fikri olmamıştır- bu yüzden güneş patlamaları doğrudan insanları etkilemez. Birincil neden, Dünya’nın üst atmosferinin yüzeyi korumasıdır. Bir güneş patlamasından gelen yüksek enerjili radyasyon, üst atmosferdeki atomlara ve moleküllere çarpar ve emilir.
Atmosfer bu ekstra enerjiyi emdiğinde, biraz ısınır – fazla değil ve biraz genişler. Bu, atmosferin hemen üstündeki yörüngede dolanan uyduların artık atmosferin dışında olmadığı anlamına gelir, bu nedenle daha fazla hava molekülüne maruz kalırlar. Bu onları yavaşlatır ve ömürlerini kısaltır. Emilen enerji ayrıca Dünya’daki radyo yayınlarını da etkiler.
koronel kütle atımı
CME’ler (Koronal Kütle Atımı)
Her güneş patlamasına bir CME eşlik etmez ve her CME büyük ve tehlikeli değildir. Ancak Dünya’ya yönelen büyük, tehlikeli bir CME olduğunda, Dünya’nın manyetik alanı yüklü parçacıkları yakalar ve onları yavaşlatmak için atmosferde yeterli atom ve moleküle girmeden önce manyetik alan çizgilerinde ileri geri sıçrar.
Akan yüklü parçacıklar Dünya’nın üzerinde bir elektrik akımı oluşturur ve Dünya’nın manyetik alanının kutuplardaki yüzeye yaklaştığı güzel auroralar oluşturur. Dünya’nın yukarısındaki akım ayrıca Dünya yüzeyinde bir ayna akımı oluşturur. Çoğu yerde, ayna akımı çok çabuk ölür, çünkü kayalar ve toprak elektriği çok iyi iletmez. Bununla birlikte, uzun kabloların olduğu yerde akım birikebilir. Hasar buradan gelebilir.
CME’lerden gelen hasar
Dünya’nın manyetik alanında sıkışan CME’ler o kadar uzaktır ki, Dünya üzerindeki mevcut akış üzerinde çok küçük bir etki yaratırlar. Güç dağıtım şebekelerinde olduğu gibi, yüzlerce mil boyunca uzanan kabloların olduğu yerlerde, bu ilave edilen akım biraz artar. Bu birikim, transformatörleri ve jeneratörleri devre dışı bırakabilir. CME’nin neden olduğu akımlar, yıldırım çarpması gibi olabilir – evinize hızlı bir dalgalanma gönderir. Bu dalgalanma, sokete takılan herhangi bir elektronik cihaza zarar verebilir veya yok edebilir.
Akım sadece bu uzun kablolarda birikir, bu nedenle büyük bir CME yolda iken cihazlarınızı prizden çıkarırsanız iyi olurlar. Çok fazla endişelenmeyin; ölçülebilir herhangi bir akım dalgalanması oluşturan sadece CME’lerin en büyüğüdür ve yarım gün ile birkaç gün arasında bir yerde uyarılarla birlikte gelirler. Buradaki büyük endişe, güç iletimi ve üretim ekipmanının güvenliği ile ilgilidir.
