Hipnotizma, hipnoz nedir, nasıl yapılır? Hipnotizmanın yapılış amacı, hakkında bilgi.
Hipnotizma; bir kimseyi, sözle, bakışla telkin yaparak uyutma işidir. Bu uyku haline “hipnoz”, bu halin meydana getirilmesine de “hipnotizma” denir.
Hipnotizma yolu ile hipnoz durumuna getirilen kimse, uyutanın etkilerine, telkinlerine açık, dış dünyadan gelen başka her türlü etkiye karşı kapalıdır. Hipnotize edilmiş insanların uykuda olanlardan farkı, hislerini kontrol edebilmeleridir. Hipnoz durumundaki bir kimse konuşabilir, yürüyebilir, yazı yazabilir; yani uyanıkken yaptığı her şeyi bu durumda da yapabilir; yalnız, bütün hareketleri, onu hipnotize eden kimsenin emri altındadır.
Hipnotizmaya uğrayan herkes bir dereceye kadar etkilenebilir; tam mânasıyla hipnotize olarak, bu durumdan kurtulunca, ne yaptığını, ne dediğini hatırlamayacak kadar etkilenenler ancak beş kişide birdir. Bazı kimseler de kendi kendilerini hipnotize edebilirler. Bu çeşit hipnotizmaya «otohîpnoz» denir.
Hipnotize olayı bugün henüz gerektiği gibi açıklanamamaktadır. Bununla beraber, hipnotizmacının tabiatüstü bir gücü, mucizevi bir şahsiyeti olmaksızın bu olayı meydana getirilebileceği bilinmektedir.
İnsanların çoğu etki altında bırakılmaya eğilimdir. Birçok kimseler, farkında olmadan, başkalarının etkisiyle onlar gibi davranırlar, onların sözleriyle etkilenip söyleneni yaparlar. Esneyen bir kimse görünce esnemek, bu duruma örnek olarak gösterilebilir Hipnotize olmak, etki altında kalmanın aşırı bir şekli olduğuna göre, kolay etki altında kalanlar çabuk hipnotize edilebilirler.
Hipnotize edilen kimse, hipnotize edenin etkisi altında bulunduğundan, o durumundayken kendisine verilen her türlü emri yerine getirmeye hazırdır. Yalnız, bu konuda yetkili bazı kimseler, hipnoz durumuna getirilen insanlara, meselâ cinayet işlettirmenin mümkün olmadığını ileri sürüyorlar. Çeşitli baskılar ve kuvvetli inançlar sonunda iyiyi kötüden ayırabilmek bir insanın kafasında iyice yer etmişse, ona, hipnotize ettikten sonra cinayet işlemesi teklif edilse bile, inançlarına aykırı olan bu teklifle karşılaştığı anda hipnotizmadan kurtulur.
Hipnoz durumundaki kimseler, kendilerine söylenen şeylere de inanırlar. Bir hipnotizmacı, karşısındakini, meselâ iki kere ikinin yedi ettiğine, ya da onun bir köpek olduğuna inandırabilir.
Hipnotize edilenler, telkinle, gerçekte olmayan bazı cisimlerin kokularını duyabilir, seslerini işitebilirler, onları gözleriyle görür gibi olurlar. Hipnotize edilmiş kimselere, “olumsuz hayal” göstermek de mümkündür. Meselâ bir iskemlede otururken, ona, altındaki iskemlenin kaldırıldığı telkin edilirse, iskemle gerçekten kaldırılmış gibi, yere düşer.
Hipnotik Anestezi
Hipnotizmacı, hipnotize ettiği kimsenin duyu gücünü eksiltip artırabilir, tamamıyla da yok edebilir. Meselâ hipnoz durumundaki bir insanın parmağına iğne batırılsa acı duymayabilir. Hipnotizma yolu ile duyuların uyuşturulmasına, “hipnotik anestezi” denir. Hislerin kuvvetlendirilmesi sonucunda ise hipnoz durumundaki bir insan, hipnotizmacının telkinleriyle, normal olarak gözle görülemeyecek kadar küçük yazıları okuyabilir, çok uzaktan fısıldanmış bir sözü duyabilir.
Çok kuvvetli olarak hipnoz durumuna giren kimseler, hipnotizmadan kurtulunca, o sırada olanları hatırlamazlar, hipnotize edildiklerine inanmazlar.
Çoğu kere, hipnoz durumundan uyanan kimseler, o durumdayken kendilerine telkin edilen bazı şeyleri, bir süre için yapmakta devam ederler. Bu telkinler hem davranışlar, hem de duyular bakımından olabilir. Meselâ, bir hipnotizmacı, hipnotize ettiği kimseye, uyandıktan beş dakika sonra şapkasını pencereden atmasını telkin etmişse, o kimse, uyanınca şapkasını pencereden atmak için şiddetli bir istek duyar. Bundan başka, hipnotizmacı, hipnoz durumundaki bir insana, uyandıktan sonra bütün hayatı süresince kara kedilerden korkmasını telkin etmişse, o insan gerçekten hipnotizmacının etkisiyle kara kedilerden korkar. Hipnoz durumundaki telkinler, hipnozdan kurtulduktan sonra genel olarak birkaç gün, birkaç hafta sürer, yıllarca sürdüğü de görülmüştür.
Hipnotizma yolu ile bazı hastalıkların iyi edildiği, hastalık sırasında duyulan acıların dindirildiği olmuştur. Bunun için Önce hipnotizmacı, hastayı hipnoz durumuna sokar; sonra ona iyi olduğunu telkin eder. Hasta, hipnoz durumundan kurtulduktan sonra da, ya bir süre için, ya da sürekli olarak hastalıktan kurtulduğuna İnanabilir.
Hipnotizmanın Tekniği
Hipnotizmacıların çoğu psikoloji alanında gerekli bütün bilgileri edinmiş kimselerdir. Bunlar hipnotizmayı, insan davranışlarının sebeplerini açıklıyabilmek, ya da sinir ve ruh hastalıklarını tedavi edebilmek için kullanırlar. Bu çeşit hipnotizmacılardan başka bir de gösteri olarak sahnede hipnotizma yapanlar, bunu meslek edinmiş kimseler vardır.
Hipnotizmacı, her şeyden önce, hipnotize edeceği kimseyi rahat bir yere oturtur, ışıkları hafifletir, ona sürekli olarak belli bir noktaya bakmasını söyler. Sonra sakin, yavaş bir sesle konuşmaya başlar. Karşısındakine, yorgun olduğunu, gözlerinin yavaş yavaş kapandığını, uyumak istediğini, uykuya dalmak üzere olduğunu telkin eder. Böylece, onu uyutur.
Tecrübeli bir hipnotizmacı hemen hemen her türlü insanı hipnotize edebilir. Yalnız, bazı durumlarda, hipnotize edilmek istemeyen, edilemeyeceğine inanan, ya da kendini tam mânasıyla bırakmayan kimseler hipnoz durumuna giremezler. Bir kimsenin hipnotize edilebilmesi için bunu istemesi gerekir.
Hipnotizma, hipnotizmacı tecrübeli; bilgili olmadığı zaman tehlikeli sonuçlar doğurabilir. Bunların en önemlisi, hipnotize edilen kimsenin, uyandırıldıktan sonra bir sinir buhranı geçirmesidir. Bundan başka, bir insanın birkaç kereden fazla hipnotize edilmesi de tehlikeli olabilir.
Beş ile oniki yaş arasındaki çocuklar, büyüklerden daha kolay hipnotize edilebilirler. Büyükler içinde kolaylıkla hipnoz durumuna girenler normal zekâlı kimselerdir. Üstün zekâlıları hipnotize etmek, daha güçtür. Zekâları gelişmemiş kimseler ise hipnotize edilemez. Uykularında konuşan, gezinen kimseler de kolaylıkla hipnoz durumuna girebilirler.
