Hümâyun Şah kimdir ve ne yapmıştır? Nasireddin Muhammed Hümayun hayatı, biyografisi, imparatorluk dönemi hakkında bilgi.
Hümâyun Şah
Hümâyun Şah; tam adı Nasireddin Muhammed Hümayun (d. 6 Mart 1508, Kâbil – ö. 26/28 Ocak 1556, Delhi), Hint-Türk İmparatorluğu’nun ikinci hükümdarıdır (hd 1530-40, 1555-56). İmparatorluğun temellerini güçlendirmekten çok sınırlarını genişletmeye çalışmıştır.
Hint-Türk İmparatorluğu’nun kurucusu Babür’ün oğluydu. İyi bir eğitim gördü. Babasının Hindistan seferinde önemli bazı kentleri, bu arada Agra’yı alan birlikleri yönetti. Babür’ün ölümü üzerine tahta çıktığında büyük sorunlarla karşılaştı. Panipat 1526), Khanua (1527) ve Ghaghara’daki 1529) zaferlerle sindirilen Afganlar ve Racputlar Hint-Türk egemenliğini tam anlamıyla kabul etmemişlerdi. Bir süre sonra Hint-Türk İmparatorluğu’ndan kaçan göçmenlerden ve Afganlardan cesaret alan Gucerat hükümdarı Bahadır Şah, Racasthan’da Hint-Türk egemenliğine başkaldırdı. Hümayun 1535’te Gucerat’ı işgal ettiyse de bölgedeki tehlikeye ancak Bahadır’ın ölümüyle (1535) son verebildi. Bu sırada Bihar ve Bengal’de konumunu güçlendiren Suriler hanedanının kurucusu Şir Şah Sur karşısında Çausa’da (1539) ve Kanauc’da (1540) uğradığı yenilgilerin ardından Hindistandan çekilmek zorunda kaldı. Önce Sind’de, sonra Marvar’da ve gene Sind’de dolaşarak destek bulmaya çalıştı. 1543’te İran’a geçti ve Şah Tahmasp’tan sağladığı askeri destekle Kandehar’ı fethetti (1545). Kendisine başkaldırarak Kâbil’i işgal eden öz kardeşi Kâmran’ı bastırmak için üç kez bu kente sefer düzenledi. Sonunda 1550’de Kâbil’i denetim altına aldı. Şir Şah Sur’un vârisleri arasında çıkan iç savaştan yararlanarak Şubat 1555’te Lahor’u ele geçirdi; Pencap’ın asi Afgan valisi Sikender Sur’u Sirhind’de yendikten sonra temmuzda Delhi ve Agra’yı fethetti. Ertesi yıl kütüphanesinin merdivenlerinden düşerek yaralandı ve öldü.
