Mete Han kimdir? Hun İmparatoru Mete Han’ın Hayatı, biyografisi, hükümdarlık dönemi hakkında bilgi.
Mete Han; Hun imparatorudur (?-İÖ 174). Teoman’ın oğludur.
Teoman’ın çok sevdiği eşi Yenşi, üvey oğlu Mete’yi Teoman’ın gözünden düşürmek, öz oğlunu veliaht yapmak için çalıştı. Mete’ nin Yüeçilere rehin gönderilmesini sağladı. Teoman oğlunu öldürmek için Yüeçi ülkesine girdi. Mete, gönüllülerden oluşturduğu bir orduyla babasının üstüne yürüdü ve onu öldürdü (İÖ 209) ve Hun tahtına çıktı. Tunghu ülkesine başarılı bir akında bulundu. Tunghuları bozguna uğratarak topraklarını Kuzey Peçli’ye kadar genişletti. Bundan sonra ikinci darbeyi Yüeçilere indirerek onları yeniden oynattı. Yüeçiler kütleler halinde batıya çekilirken o, doğuya yönelerek Huang-ho (Sarı Irmak) büyük dirseği içindeki Ordos bölgesini kuşattı ve oradan Çin topraklarına girdi, önemli kentleri ele geçirdi. Hun sınırını Fu-Shih’e kadar uzattı. Turan-Büyük Türkistan’ı geri aldı. Batı’ya iki akın daha yaptı. Türk boylarını Hun egemenliği altında topladı ve örgütledi. Bu arada Çinliler, kuzeye ordu göndererek birçok kaleyi alınca aradaki geçici barış bozuldu. Mete, 10 2. yüzyıl başında Çin’e ikinci büyük seferini yaptı. Kuzey’de Çao Krallığı ordusunu yendi. Kral Hsin teslim oldu. Çin Ordusu’na karşı Mete ile birleşti. Bu sırada împartor Kao-ti, Mete’nin ele geçirdiği toprakları geri almak Hunlan Ordas’tan atmak için büyük bir orduyla harekete geçti. Mete Çin Ordusu’nu Peteng Dağ çevresinde söylencelere dönüşmüş ordusuyla kuşattı (ÎÖ 201) Kuşatma yedi gün sürdü. İmparator bir fırsatını bulup kaçtı. Kuzey eyaletlerini Hun Devleti’ne bırakmayı kabul etti. Antlaşmaya karşın, Mete birkaç kez daha Çin sınırlarını ve Çin Seddi’ni aşarak akınlarda bulundu. Çin kaynaklarında Mete’nin bu saldırıları “korkulu yıllar” olarak anılır. İÖ 194’te ölen İmparator Kao-ti’nin yerine geçen Hsiao-Hue ve naipleri döneminde Hun-Çin ilişkileri daha çok diplomatik düzeyde kaldı. Hazar Denizi kıyılarına kadar yayılan Hun gücü karşısında Yüeçiler daha fazla dayanamayarak İÖ 176’da teslim oldular. Büyük bir imparatorluk bırakarak ölen Mete döneminde Hun sınırları, Büyük Okyanus’tan Hazar Denizi’ne Tibet ve Keşmir’den Kuzey Sibirya’ya kadar uzanıyordu. Türk töresi diye bilinen toplumsal yasaların birçoğu da Mete döneminde belirlendi. Geleneksel Kurultay’ın ve ilk sürekli ordunun kurucusu Mete sayılır. Çağrılınca gelen, savaş bitince dağılan, düzensiz milis güçlerinden oluşma bir kuvvet yerine, her an savaşa hazır örgütlü eğitimli ordu kurması, en büyük başarısıdır.
