Hüsni talil nedir? Hüsn-i Talil, (Hüsn-i tevcih) söz sanatının özellikleri nelerdir, örnekler, hakkında bilgi.
Hüsni Talil
Hüsn-i Talil, Hüsn-i Tevcih olarak da bilinir, özellikle divan şiirinde, nedeni bilinen bir olayı düşsel ya da gerçekdışı bir olaya bağlama yoluyla yapılan edebi sanattır.
Şiirin iki dizesi arasında bağlantı kurarak anlam ve anlatıma incelik verme amacını taşıyan bu sanatta, öne sürülen neden ile gerçek neden arasında mutlaka analojik bir bağ bulunur. Hüsn-i talilde şair gerçek neden yerine, daha heyecanlandırıcı ve daha şiirsel olduğuna inandığı kesin bir yargı koyar.
Örneğin Baki, I. Süleyman (Kanuni) için yazdığı mersiyesinin “Hurşide baksa gözleri halkın dola gelür / Zira görünce hatıra ol mehlika gelür” dizelerinden oluşan beytinde, güneşe bakanların gözlerinin yaşarmasını (gerçek neden) güneşe benzettiği Kanuni’nin anımsanarak ölümüne üzünülmesine (düşsel neden) bağlamıştır. Gözün yaşarması ise iki dizeyi birbirine bağlayan öğedir. Yargı kuşkuyla söylenmişse şibh-i hüsn-i talil (hüsn-i talil benzeri, yan hüsn-i talil) sanatı söz konusu olur. Örneğin “Şe-mîm-i nâfeye dair sabâda var bir eser / Aceb o âhu-yı nâzende kâkülün mü tarar”, beytinde rüzgârda sevgilinin saçının kokusunun olması, saçlarını taraması nedenine bağlanmış, ama bu neden “aceb” belirteci kullanılarak kuşkulu bir durum yaratılmıştır.
