İlgeç Nedir? İlgeç Çeşitleri ve Örnekleri

2
Advertisement

İlgeç (edat) nedir? İlgeçlerin özellikleri nelerdir? İlgeç çeşitleri ve örnekleri.

İLGEÇ (EDAT)

İlgeçler, cümlede kavramlar arasında çeşitli anlam ilgileri kurmaya yarayan ve sadece bu görevleri için kullanılan sözcüklerdir. Anlam ilgisi kurduklarından, cümleden çıkarıldığında genellikle cümlenin anlamı ya değişir ya da bozulur.

Örnek:

• Buz gibi suyu içti. (“Gibi” cümleden çıkarılırsa cümlenin anlamı bozulur.)

• Tazı kadar hızlı koşuyor. (“Kadar” cümleden çıkarılırsa cümlenin anlamı değişir.)

Advertisement

a) Öbek içinde olanlar: -den beri, -den başka, -den ötürü, -e kadar, -e dek, -e karşı, -e göre …

• Sabahtan beri soru çözüyorum, (zaman anlamlı)

• Evden beri koşuyorum, (yer anlamlı)

• Bana bundan ötürü mü kızdın? (neden anlamlı)

• Kapıya kadar geçirdiler bizi. (yer anlamlı)

• Akşama kadar koştuk, (zaman anlamlı)

Advertisement

• Bana göre bu iş olmaz, (bence, benim açımdan)

b) Yalnız başına kullanılanlar: yalnız, sadece, tek, ancak, gibi, kadar, mi, için, değil, sanki, üzere…

• Üç gün için Kıbrıs’a gitmiş, (süre)

• Yüz kadar koyunu varmış, (yaklaşık)

• Siz mi seslendiniz? (soru)

“yalnız, tek, ancak, bir” sözcükleri cümlede “sadece” anlamındaysa ilgeçtir. Ör: Annesini yalnız o özlemiş.

GİBİ

• Badem gibi gözler… (benzerlik)

• Durumu anladı gibi. (olasılık)

• İyi bir şey yapmış gibi çalım satıyor, (-mişçesine; gerçekte öyle olmadığı halde)

KADAR

Advertisement

• Tırnak kadar boşluk yoktu, (benzerlik)

• İçerde otuz kadar öğrenci vardı, (yaklaşık)

Kapıyı açar mısınız? (soru)

Yeni mi yeni bir arabaydı, (pekiştirme)

İÇİN

• Onlara yetişmek için koşuyorum, (amaç)

• Küstüğü için bizimle konuşmuyor.(neden)

• Senin için neler neler dedi. (hakkında)

• Vatan için öldüler, (uğruna, uğrunda)

İLE

Advertisement

“İle”, cümlede; “ve” anlamındaysa bağlaç; “pirliktelik, neden, araç, zaman…” ilgisi kuruyorsa ilgeçtir.

• Onur’la Sedat maça gitmiş, (bağlaç)

• Sedat Onur’la maça gitmiş.(ilgeç-birliktelik)

YALNIZ

Cümlede “sadece” anlamındaysa ilgeçtir. “Yalnız” sıfat, adlaşmış sıfat, belirteç, bağlaç olarak da kullanılabilir.

. Yalnız benim için bak yeşil yeşil, (ilgeç)

• Robenson o adada yalnız yaşamıştı, değil mi?(belirteç)

• Yalnız insandı, kimsesi yoktu, (sıfat)

• Yalnızım, (adlaşmış sıfat)

• İyi bir resim; yalnız renkler insanı sanki boğuyor, (bağlaç)

Edatlar çekim eki almaz; aldıklarında adlaşır. Gibinin anlamı var mı? Öğrencilerin on kadarını tanıyorum.

Advertisement


2 yorum

Leave A Reply