İtata ve Baltimore Olayları nedir, tarihteki yeri nedir? İtata ve Baltimore Olayları hakkında bilgi.
İtata ve Baltimore Olayları (Itata incident)
İtata ve Baltimore olayları, Şili tarihinde en büyük yıkıma yol açan 1891’deki iç savaş sırasında ve bu savaşın hemen sonrasında ABD ile Şili arasındaki ilişkileri gerginleştiği iki önemli olaydır.
Yetkilerini artırmaya çalışan Başkan José Manuel Balmaceda ile buna karşı çıkan Ulusal Kongre arasındaki çatışmadan doğan iç savaşta deniz kuvvetleri Kongre’yi, kara kuvvetleri ise başkanı destekledi. Bu arada ABD hükümeti açıkça Balmaceda’dan yana tavır aldı. Silah sıkıntısı çeken Kongre yanlıları California’daki San Diego kentinden satın aldıkları silahları “Itata” adlı Şili gemisine yüklediler. Bu silah alımının ABD’nin tarafsızlığını çiğnediğini öne süren ABD’li yetkililer Şili gemisinin demir almasını engellemeye çalıştılarsa da başarılı olamadılar. Gemi Şili’ye varınca ABD Deniz Kuvvetleri isyancıları gemiyi teslim etmeye zorladı. “Itata”, ABD gemilerinin eşliğinde ABD’ye geri götürüldü. Yapılan yargılama sonunda mahkeme ABD’nin tarafsızlığının çiğnenmediğine ve gemiye el konmasının yasal olmadığına karar verdi. Olaya büyük tepki gösteren Şilili isyancıların iktidarı ele geçirmesinin ardından ABD-Şili ilişkileri uzun bir gerginlik dönemine girdi. Bu gerginlik ABD kruvazörü “Baltimore”un da karıştığı yeni bir olayla daha da arttı.
Balmaceda, kendisine bağlı birliklerin Valparaiso yakınında iki yenilgi alması üzerine, Ağustos 1891’de istifa ederek Arjantin elçiliğine sığınmıştı. ABD elçiliğinin de bazı Balmaceda yanlılarına siyasal sığınma hakkı tanıması ve “Baltimore” kaptanının 16 Ekim 1891’de mürettebatına Valparaiso’da karaya çıkma izni vermesi, ABD’lilere karşı düşmanlığı daha da alevlendirdi. Mürettebatın saldmya uğramasıyla iki ABD’li denizci öldürüldü ve birkaçı ciddi biçimde yaralandı. Şili hükümeti ABD’li askerleri suçlamakla birlikte ölenlerin ailelerine 75 bin ABD Doları tazminat ödemeyi önererek bir savaşı önledi.
