Kanın rengi neden kırmızıdır? Kan rengi yeşil, mavi, sarı gibi farklı olan hayvanlar var mıdır, neden farklı renk kanları vardır?
Kan Renkleri Farklı Olan Hayvanlar
Omurgalı ve Omurgasızlarda Yeşil Kan
Omurgalıların genellikle kırmızı kanı vardır, ancak bazı istisnalar vardır. Bir tür kertenkele, Skink (Prasinohaema) cinsi yeşil kanlıdır. Diğer omurgalılar gibi, yeşil kanlı bu kertenkelenin kanında da hemoglobin vardır. Bununla birlikte, kanı çok yüksek biliverdin konsantrasyonu içerir.
Biliverdin, hemoglobin yıkımıyla üretilen yeşil bir pigmenttir. Çoğu omurgalılarda biliverdin safrada bulunur ve safra ince bağırsaktaki yağları emülsiye eder ve sindirimi kolaylaştırır. Yeşil kanlı kertenkelede ise, kandaki biliverdin miktarı diğer kertenkelelerde veya insanlarda zehirli olacak seviyelere ulaşır.
Filum Annelida’nın bazı üyeleri (halkalı solucanlar ve sülükler) klorokruorin adı verilen yeşil bir solunum pigmenti içerir. Klorokruorin içeren kan yeşil olabilir. Pigmentli bazı annelidler de yeşil rengi maskeleyen hemoglobin içerir.
Hemolenf: Hemolenf bir sıvıdır, Omurgalılardaki kanın karşılığıdır. Canlının içinde dolaşır ve dokularla doğrudan temas eder
Mavi Hemolenf
Bazı omurgasızların kanı (hemolenf) hemoglobin yerine hemosiyanin içerir. Hemoglobin gibi, hemosiyanin de oksijen taşır ve metal içeren bir proteindir. Bununla birlikte, hemosiyanin demir yerine bakır içerir. Oksijenli formda mavidir ve oksijensiz formunda renksizdir. Bir hemosiyanin molekülü, birlikte bir oksijen molekülüne bağlanan iki bakır atomu içerir.
Hemosiyanin, yumuşakçalardaki (salyangozlar, salyangozlar, istiridyeler, ahtapotlar ve mürekkepliler gibi) ve bazı eklembacaklılarda (yengeçler, ıstakozlar ve örümcekler gibi) solunum pigmentidir. Pigment hücrelerde tutulmak yerine sıvı hemolenfinde bulunur.
Sarı Hemolenf
Böcekler soluk sarı, açık yeşil veya renksiz hemolenfli eklembacaklılardır. Ezilmiş bir sivrisinek kırmızı kanı serbest bırakabilir, ancak bu, sivrisineğin son yemeğini sağlayan hayvan veya insandan gelir.
Oksijen, trakeal sistem olarak bilinen bir tüp ağında bir böcek gövdesinin etrafında taşınır. Hemolenf oksijeni taşımaz ve bu nedenle solunum pigmentlerine ihtiyaç duymaz. Bazen sıvıda görülen soluk renklerin, hemolenf içine giren pigmentli gıda moleküllerinin varlığına bağlı olduğu düşünülmektedir.
Deniz hıyarları deniz suyundan vanadyum çeker ve vücutlarına konsantre eder. Vanadyum, oksijenlendiklerinde sarılaşan vanabinler adı verilen proteinleri yapmak için kullanılır. Ancak, bilim adamları, vanabinlerin bir deniz hıyarının vücudunda gerçekten oksijen taşıyıp taşımadığını bilmiyorlar. En azından bazı deniz hıyarı türlerinin dolaşım sıvısında hemoglobin vardır.
Renksiz Kan – Buz Balığı
Buz balıkları genellikle Antarktika’da yaşar ve Channichthyidae ailesine aittir. Ayrıca, şekli nedeniyle timsah balığı olarak da adlandırılırlar. Kanları renksizdir ve hiç kırmızı kan hücresi veya solunum pigmenti içermez. Oksijen hayvanların kan plazmasında taşınır. Buz balığı renksiz kanı olan tek omurgalıdır.
Turuncu ve Menekşe Rengi Hemolenf
Diğer böcekler gibi hamamböceği, hemolenfinde oksijeni taşıyan ve solunum pigmenti olmayan trakealara sahiptir. Sıvı genellikle renksizdir. Ancak, yumurta üreten dişiler, soluk turuncu hemolenfiye sahip olabilirler. Vücudunun içinde, yağ gövdesi olarak adlandırılan bir organ, vitellogenin adı verilen bir portakal rengi proteini yapar. Vitellogenin hemolenf içine salgılanarak hafif bir renk verir.
Bazı deniz omurgasızları, solunum pigmenti olarak hemeritrin içerir. Oksijensizken renksiz, oksijenlendiğinde pembe-mor bir renk içerir.
