Karadeniz Bölgesi özellikleri ile ilgili bilgiler. Karadeniz Bölgesi yüzey şekilleri, iklim ve bitki örtüsü hakkında coğrafik bilgiler
Karadeniz Bölgesi, Türkiye’nin kuzeyinde yer alan coğrafya bölgesi. Yüzölçümü 141.000 km2 (Türkiye yüzölçümünün % 18’i). Nüfus yoğunluğu 47.1 kişi/km2. Kuzeyden Karadeniz, kuzeydoğudan Gürcistan, doğu-güneydoğudan Doğu Anadolu, güneyden İç Anadolu, batıdan Marmara bölgeleriyle çevrilidir. Bolu, Zonguldak, Bartın, Karabük, Kastamonu, Sinop, Samsun, Ordu, Giresun, Trabzon, Rize, Artvin, Amasya, Tokat, Gümüşhane, Bayburt illerinin tümü; Bilecik İli’nin Gölpazarı Yenipazar, İnhisar ilçeleriyle Söğüt İlçesi’nin bir bölümü; Ankara’nın Çamlıdere, Nallıhan, Beypazarı, Kızılcahamam; Eskişehir’in Sarıcakaya; Çankırı’nın Ilgaz, Kurşunlu, Çerkeş; Çorum’un Dodurga, Oğuzlar, Kargı, Osmancık, İskilip; Erzurum’un İspir, Olur, Oltu, Tortum, Pazaryolu, Uzundere, Şenkaya, Narman ilçelerinin tümü ya da bir bölümü, Karadeniz Bölgesi sınırları içinde kalır. Bölge kendi içinde iklim ve yüzey şekillerindeki değişikliğe koşut olarak üç alt bölgeye ayrılır: Batı, Orta, Doğu Karadeniz Bölümleri.
YÜZEY ŞEKİLLERİ : Karadeniz Bölgesi Türkiye’nin en dağlık bölgelerindendir. Kıyıya koşut olarak uzanan dağlar, Karadeniz’e akan ırmaklar ve kollarıyla derin biçimde yarılmıştır. Batıdan doğuya başlıca dağ sıraları ve önemli yükseltiler şunlardır: Batı Karadeniz kıyı bölümünde İsfendiyar (Küre) Dağları kıyıya koşut olarak Bartın Çayı ile Kızılırmak’ın denize döküldüğü yere kadar uzanır. Yaralıgöz Dağı (2.019 m) İsfendiyar Dağları’nın en yüksek doruğudur. Zonguldak Dağları üzerinde Göl Dağı (771 m), Akçakoca Dağlan üzerinde Kaplandede Tepe (1.168 m), dorukları yer alır. Gerede Suyu’nun en doğuda dirsek yaparak batıya kıvrıldığı yerden Gökırmak’ın Kızılırmak’a bağlandığı yere kadar uzanan Ilgaz Dağları üzerinde Küçükhacettepe (Çatal Ilgaz) (2.546 m), Demiroluk Dağlan üzerinde Keltepe (1.999 m), Bolu Dağları üzerinde Bolu Dağı (Menekşeli Tepe 1.577 m), Arkut Dağı (Naldöken tepe, 1.911 m), Köroğlu dağı (2.499 m), Semendağı (1.882 m), Erenler Tepe (Yaprak Tepe 1.830 m), Abant Dağları üzerinde Abant Tepe ve Erenler doruğu (1.794 m), Çingene Doruğu (1.760 m); Işık-Köroğlu Dağları üzerinde Yıldırım Dağı (Harami Tepe 2.034 m), Işık Tepe (1.998 m), Göynük Dağları üzerinde Sancal Tepe (1.740 m) yer alır. Canik Dağları, Orta Karadeniz kıyı bölümünde Yeşilırmak’ın denize döküldüğü yerin doğusundadır. Killik Tepe (1.564 m), Yün Dağı (1.194 m), Aydoğan Tepe (1.971 m) başlıca yükseltilerdir. Orta Karadeniz’in İç Bölümü’nde Yıldız-Aşmalı Dağlan üzerinde Tekeli Dağı (2.643 m), Yıldız Dağı (2.552 m), Aşmalı Dağı (2.416 m), Tokat Dağları üzerinde Deveci Dağı (1.907 m), Amasya Dağları üzerinde taşlıdağ (2.058 m), Akdağ (2.044 m), Merzifon Dağlan üzerinde Tavşan Dağı (1.908 m); Çorum Dağları üzerinde Kırklar Dağı (1.812 m), Köse Dağı (1.781 m), başlıca yükseltilerdir.
Bölgenin en dağlık ve en yüksek dağların yer aldığı bölümü Doğu Karadeniz’dir. Kıyı bölümünde Dilek Dağları, Haldizen Dağları, Soğanlı Dağları, Zigana Dağları, Horoz Dağları, Gümüşhane, Giresun dağları uzanır. Doğu Karadeniz ve Karadeniz Bölgesi’nin en yüksek dorukları Dilek Dağları üzerindedir: Kaçkar Dağı (3.932 m), Şevval Tepe (3.371 m), Bulut Dağı (3.562 m), Varoş Dağı (3.458 m), Üçdoruk Tepe (3.709 m), Kemer Dağı (3.204 m), Soğanlı Dağları üzerinde Kemer Dağı (2.870 m), Pölüt Dağı (2.879 m), Zigana Dağları üzerinde Çakırgöl Dağı (3.082 m), Zigana tepe (2.511 m), Kolat Dağı (2.638 m), Horoz Dağlan üzerinde Çakıl dağı (2.476 m), Gümüşhane Dağları üzerinde Alitası Tepe (2.572 m), Gökçe Dağı (2.437 m), Balabandağı (2.219 m), Giresun Dağları üzerinde aragölbaşı Dağı (3.039 m), Kırklartepe (3.038 m) en yüksek noktalardır. Doğu Karadeniz Bölümü’nün iç kesiminin önemli sıradağları Yal-nızçam Dağları üzerinde Çiçekdağ (3.194 m), Devedağı tepe (3.202 m), Oltu Dağları üzerinde Akdan (3.047 m), Karadağ (2.930 m), Mescit-Kop Dağları üzerinde Mescit Dağı (3.239 m), spikor Dağı üzerinde Ahi Dağı (2.934 m), Kabak Tepe (2.614 m), Çimen Dağları üzerinde Çemen Dağı (2.749 m), Karadağ (2.832 m), Kızıl-köse Dağları üzerinde Köse Dağı (2.812 m), Kızıldağ (3.025 m), başlıca yükseltilerdir. Doğu Karadeniz Dağları, yer yer kar ve buzullarla kaplıdır, bölgenin en önemli kıyı düzlükleri kıyıdaki Bafra ve Çarşamba ovalarının yanı sıra Doğu Karadeniz’de çok sayıda yayla vardır.
Hemen tümü Karadeniz’e dökülen bölgenin başlıca ırmakları batıdan doğuya doğru Filyos Çayı, Bartın Çayı, Devrakani Çayı, Kızılırmak’ın kolu Gökırmak ve Devrez Çayı, Yeşilırmak ve kollan Çekerek Suyu, Bağ Dere, Kelkit Çayı, Melet Suyu, aksu, Harşit Çayı, Çoruh Irmağı’dır. Bölgede doğal göl yoktur. Zonguldak’ta Gülünç, Kastamonu’da Kara-çomak, Çorum’da Alaca, Çomar, Samsun’da Balahor, Tokat’ta almus, Kılıçkaya, Kastamonu’da Germeçtepe baraj gölleri bulunur.
İKLİM VE BİTKİ ÖRTÜSÜ : Karadeniz ikliminin egemen olduğu yörelerde genelde her mevsim yağışlı ve kışlar ılıman geçer, denize bakan yamaçlarda yükselti artışına koşut olarak yağış artar. Batıya bakan yamaçlar, daha çok yağış alır. Doğu Karadeniz’den yüksektir. Karadeniz kıyı ve kıyı ardı bölgesi farklı özellikler gösterir, kıyı ardı bölgesi Bolu, Kastamonu, Çorum, Merzifon, Amasya, Tokat, Şebinkarahisar’ı kaplayan iç bölümdür. Burada Karadeniz iklim özellikleri azalır. İç Anadolu’ya geçiş özellikleri gözlenebilir. Yazlar daha sıcak geçer ve yağışlar ilkbaharda düşer. Kıyı bölümünde yıllık ortalama sıcaklık 13-14°C’dir. Yükselti arttıkça içerilere girildikçe sıcaklık değerleri azalır. Yağış oranları batıdan doğuya ve kıyıdan yükseltiye bağlı olarak değişir. Kıyı bölümü daha çok yağış alırken kıyı ardında yağış düşer.
Yağış ve toprak zenginliğine koşut olarak Karadeniz, orman açısından en zengin bölgelerimizdendir. Özellikle denize bakan yamaçlar üzerinde tür çeşitliliği yönünden çok zengin bir orman örtüsü vardır. Türkiye ormanlarının % 30’undan fazlası Karadeniz Böl-gesi’ndedir. Kayın, gürgen, meşe, akağaç, kestane, dişbudak, karaağaç, kızılağaç, ormanları 1.200 m yükseltiye çıkar. Ormangülü başta olmak üzere, ormanaltı türleri (yabani fındık, geyik dikeni, muşmula, gıcır, kızılcık, ayı üzümü, taflan, kocayemiş) yaygındır. Yapraklı orman sınırının üzerinde karaçam, göknar, ladin ormanları 2.000 m’ye kadar ulaşabilir. Kıyı ardı bölgesinde azalan yağışa bağlı orman örtüsü zayıflar. 2.000 m’nin üzerinde Doğu Karadeniz’de görülen yaylalar alpin çayırlarıyla kaplıdır. Doğu Karadeniz’in Çamlıhemşin, Bizik, Kızlarkaya, Ardeşen ve benzeri yaylalarında orman ve alpin çayırları eşsiz güzellikte doğa tabloları oluşturur.
