Kuzey Amerika kıtası iklimi hakkında bilgi. Kuzey Amerika kıtasının iklimi ve iklim bölgeleri ile ilgili bilgiler.
Kuzey Amerika Kıtası İklimi Hakkında Bilgi
Kuzey Amerika’nın büyük bölümü ılıman iklim kuşağında yer alır. Bununla birlikte kuzeyde, kış aylarında Ozarklar’a kadar uzanan büyük soğuk alanlar vardır.
Bu kesimdeki uzun ve soğuk kış mevsiminde arazinin büyük bölümü donar. Yılın büyük bölümünde kar ve buz altında kalan kara ve denizler iklim üzerinde soğutucu bir etki yaparak bölgenin sıcaklığını aynı enlemdeki ortalamaya göre 3-4°C düşürür. Kuroşio’nun (Japon Akıntısı) etkisiyle ısınan Büyük Okyanusun kuzeyi ise, aynı enlemdeki ortalamaya göre 4-6°C daha sıcaktır. Alaska çıkıntısındaki Anette Adasında -1,4°C, kuzeybatıdaki Fort Smith’te —25,5°C ve Labrador’daki Nain’de — 17,1°C olarak belirlenen ocak ayı ortalamaları, kıyı ve iç kesimler arasında olduğu kadar doğu ve batı kıyılan arasındaki farklılığı da gösterir.
Su kaynaklan bol olan kıtanın büyük bölümü nemlidir. Büyük Okyanus kıyısında California’nın kuzeyindeki bölümler yağmur ve kar olarak yılda 1.000-5.000 mm düzeyinde yağış alır. Kıtanın kuzey ve kuzeydoğu ucuna yayılan Kuzey Kutup Takımadaları ve Grönland ile California’dan Güney Meksika’ya kadar uzanan Güneybatı bölgesi, başlıca kuraklık alanlarını oluşturur. Denize doğru esen rüzgârlar çok az nem taşıdığı için bu bölgeye yılda 250 mm’den daha az yağış düşer.
Kıtayı etkileyen hava kütleleri arasında Grönland ve Kuzey Kutup Takımadaları üzerindeki Arktik; Orta Kanada’nın kuzeyi üzerindeki kutupsal karasal; Alaska ve Büyük Okyanusun kuzey kıyıları üzerindeki kutupsal Pasifik; Kanada ve New England’ ın Atlas Okyanusu kıyıları üzerindeki kutupsal Atlantik hava kütleleri sayılabilir. Güney, güneydoğu kesimlerini ise tropikal karasal, tropik Körfez ve tropik Atlantik hava kütleleri etkiler. Kuzeyden hareketlenen kütleler sıcaklığı önemli ölçüde düşürür. Kutupsal karasal kütlenin California ve Texas kıyıları ile Florida’ya öldürücü soğuklar getirdiği de görülür. Güneyden gelen kütleler ise sıcak havayı Kanada içlerine kadar taşır.
İlerleyen hava kütlelerinin yanı sıra oluşan siklonlar güçlü fırtınalara yol açar. Büyük Okyanusta oluşan bir üst hava akımı dağları aşarak aşağı çökerken, kıtayı kat eden fırtınalara dönüşür. Tropik Körfez hava kütlesinin yaz aylarında, kuzeye doğru genişleyerek getirdiği girdap fırtınaları da oldukça etkilidir.
İklim bölgeleri. Kanada Kalkanı ile Alaska’nın kuzey parçasını, Kuzey Kutup Takımadalannı ve Grönland’ı içine alan Kutup bölgesi, kuzeydeki hava kütlelerinin etkisi altındadır. Sıcaklık 5-7 ay boyunca sıfırın üstüne çıkmaz. Don süresi ise 8-10 ay arasında değişir. Sıcaklık yalnızca haziran ile eylül ayları arasında sıfırın üstüne çıkar. Yağış miktarı çok azdır.
Newfoundland’den Alaska’ya ve Hudson Körfezinden Ohio’ya kadar uzanan serin ılıman bölgede kışlar uzun ve serttir. Ocak ve şubatta Ohio’da 0°C’nin ve Büyük Göllerin kuzeyinde — 18°C’nin altına inen sıcaklık, en çok -62°C’ye düşer. Buzlanmanın yalnızca 90-165 gün görülmediği Kanada’da, ürünleri öldüren dondurucu ayazlar büyük bir tehlikedir. Haziranda 10°C’nin üzerine çıkan ortalama sıcaklık, temmuzda 16-26°C’ye ulaşır.
Sıcak ılıman bölge, ABD’nin güneydoğu kıyılarından Mississippi’ye ve Körfez düzlüklerine kadar uzanır. Ocak ortalaması 4-12°C arasında değişir; temmuz ortalaması ise 27°C’ye kadar çıkar. Yağışlar yeterlidir. Körfez boyunca ve Aşağı Mississippi’de tehlikeli kasırgalar görülür. ABD’nin güneybatısında Akdeniz iklimini andıran değişik bir iklim egemendir. Los Angeles’ta sıcaklık en çok —5°C’ye düşer. Yağışların yetersiz olduğu bölgede kuraklık önemli bir tehlike olarak kendini gösterir.
Nemli tropik iklimin hüküm sürdüğü, kışı hiç yaşamayan Orta Amerika’da en soğuk ayın ortalaması 18°C’nin üzerindedir. Yağışlar yeterli ve düzenlidir. Sık sık görülen yaz kasırgaları oldukça büyük zararlara neden olur.
Kurak iklimler, Kutup bölgesi ile ABD ve Meksika’nın dağ arası yörelerinde görülür. Kuzey Amerika’nın üçte birinde kurak iklim egemendir. Bazı yıllarda hiç yağış görülmez.
