Harp’ta denilen Lir müzik aleti ile ilgili olarak hem genel hem de mitolojik bilgiler. Lir nedir? Lir kelime kökeni ve özellikleri hakkında bilgi.
Lir ( Yunanca “λύρα“, daha sonra Latince “lyra” dan gelir), Yunanlıların kökenini retorik ve ticaret tanrısı Hermes’e atfettikleri bir abaküs şeklinde şekillendirilmiş eski bir koparılmış yaylı çalgıdır. Zeus’un kızları olan dokuz sanatsal ilham perisinden biri olan Polyhymnia ilham perisine Orpheus’un oyduğu ve Apollon’un ( müzik tanrısı) taşıdığı müzik aletiydi. Bu enstrüman, tüm Yunan topluluklarında günlük ve popüler yaşamda çok önemliydi ve eski gemilerde lir ve diğer akort enstrümanlarını çalan karakterleri görebileceğiniz sahneler bulmak çok yaygındır.
Lir, arp gibi iki elle çalınan bir müzik aletidir.Lirin soyundan gelen çalgılar kanun , arp , gitar ve lavtadır ve lir geleneğini günümüze kadar şair ve ozan çalgıları olarak sürdürürler.
Eski Yunanlıların kullandıkları bir çalgıdır, harpın basit biçimidir. “U” harfine yakın bir biçimde ağaçtan oyulur, iki ucunu birbirine bağlayan maden bir çubukla sazın karnı arasına teller gerilirdi. Bu tellerin sayısı değişikti. Çoğunlukla beş tel bulunurdu.
Lir, parmakla çalınır, kucakta tutulurdu. Bu sazla çoğu defa duygulu şiirler söylenirdi. «Bir kimsenin duygularını içli bir dille anlatması» demek olan «lirik» sözü buradan gelir. Lirik şiir alanında ün kazanmış eski çağ şairleri arasında Yunanlılar’dan Sapho, Lâtinler’den Vergilius en büyükleridir. Roma hükümdarı Neron’un da, Roma yangınını sarayından lir çalıp şarkı söyleyerek seyrettiği tarihlerde yazılıdır.
Şairler lirin en güzel ve en dingin ahengi anladıkları için şiirlerinde büyük rol oynarlar ve verdiği hazdan coşkuyla bahsederler. Onunla birlikte söylenebilme ve eşlik edebilme avantajına sahipti ve trajik korolarda kullandılar. Tam olarak, “lira” Yunanca “λυρικός” (lirik veya lirik) kelimesinden gelir.
Lir çalma sanatına citaristica veya liristica deniyordu ve çalma eylemine Lyrizein , Kytarizein ve Psallein , oyunculara ise liristler ve sitaristler adı verildi. Şarkı söyleyen ve lire eşlik eden kişi, Lyrodos veya Citharaedus adıyla tanınırdı ve Lyrodia ve Citharaedia’nın adları, kendine bu şekilde eşlik etme eylemini belirten kelimelerdi. Bazen lir ve flüt , Suidas’ın Synaulia adını verdiği şeye eşlik ederdi.
