Nicola Pisano kimdir? Yeni bir üslup yaratmayı başarmış olan İtalyan heykelci Nicola Pisano’nun hayatı ve eserleri hakkında bilgi.
Nicola Pisano Kimdir?
“İsa’ya Tapınma”, Nicola Pisano’nun Piza Vaftizhanesi için yaptığı vaiz kürsüsünden ayrıntı, y. 1255-60
Nicola Pisano, (d. y. 1220, Apulia? – ö. 1278/84, Piza?), İtalyan heykelci. Oğlu Giovanni ile birlikte çalıştığı atölyesinde, 13. yüzyıl sonlarında başlayıp 14. yüzyıl boyunca süren yeni bir üslup yaratmıştır.
Adı ilk kez 1260’ta (ya da 1259) Piza’da geçer. 1266 tarihli iki belge ise ondan Apulialı olarak söz eder. Büyük bir olasılıkla yerel bir atölyede çıraklık yapmıştı. Kesinlikle Nicola’ya ait olduğu bilinen ilk yapıt Piza Vaftizhanesi vaiz kürsüsüdür (1259/60). Bu yapıtta antik Roma heykelciliğinin izlerine rastlanması ve II. Friedrich’ in Capua’daki Appia Yolu (Via Appia) üzerinde yaptırdığı zafer takı kalıntılarıyla (Campano Müzesi, Capua) olan benzerliğinden ötürü, Nicola’nın II. Friedrich atölyelerinde yetiştiğine kesin gözüyle bakanlar da vardır.
Piza Vaftizhanesi’nin vaiz kürsüsü Batı sanatı tarihi içinde yeni bir üslubun başlangıcını göstermesi açısından büyük önem taşır. Nicola bu yapıtta Toscana ve Lombardiya’ya özgü biçim anlayışının yanı sıra, Roma kabartmalarını, erken Hıristiyan fresk ve mozaiklerini, Fransız gotik heykel ve mimarlığını kendine özgü bir anlayışla bir araya getirmiştir. Kürsü, onun üslupsal gelişimini ve değişimlerini yansıtması açısından da önemlidir. “İsa’nın Tapınağa Götürülüşü” adlı ilk kabartma panodaki sıkışık olmayan, rahat figür-mekân ilişkisi giderek yerini küçük figürlerin sıkışık bir düzen içinde istiflendiği kalabalık bir kompozisyona bırakmıştır. Figürler daha canlı, daha bükülmüş ve konunun içeriğine uygun yoğun bir ifadeyle verilmiştir.
Son panolardaki bu üslup gelişimi, Pisano’nun oğlu Giovanni ile atölyesinde çalışan başlıca sanatçıların etkilerine de bağlanabilir. Nicola oğluyla ve atölyesinde çalışan Fra Guglielmo ve Arnolfo di Cambio ile birlikte Siena Katedrali vaiz kürsüsünü (1265-68), Perugia’da kent meydanındaki Maggiore Çeşmesi’ni de (1278) gerçekleştirmiştir. Siena vaiz kürsüsü bir anlamda, onun Piza’daki vaiz kürsüsünde denediklerinin bir devamı gibidir. Ama Piza’da antik öğelerle gotik özelliklerin daha uyumlu biçimde bir araya gelmesine karşılık, Siena da bu özellikler o kadar uyumlu bir bileşime ulaşamamıştır. Antik ile gotik arasındaki bu uyumsuz ilişki, 25 kenarlı Maggiore Çeşmesi’nde işlenen konuların farklılığı açısından daha da açık bir biçimde ortaya çıkar.
