Osmanlı Devleti Duraklama Dönemi Yaşanan İsyanlar ve Sebepleri

0
Advertisement

Osmanlı Devletinin duraklama döneminde yaşanan isyanlar, isyanların sebepleri sonuçları ile ilgili genel bilgilerin yer aldığı yazımız.

Duraklama Dönemi İsyanları

Duraklama Dönemi İsyanları

İsyanların Genel Nedenleri

  • 1. Merkez ve taşra yönetimin giderek bozulması,
  • 2. Yetkisiz çevrelerin devlet işlerine karışması,
  • 3. Yeniçerilerin yönetimde etkili hale gelmesi,
  • 4. Tımarlı sipahilerin ihmal edilmesi, yeniçeri ve sipahilerin disiplinsizliği, haksızlıkların önlenememesi sonucu halkın devlete olan güveninin sarsılması
  • 5. Savaşların getirdiği mali sıkıntılar üzerine halktan yeni vergiler alınmaya başlanması

Bu isyanlar üç kategoride ele alınabilir: İstanbul isyanları, Celali isyanları, Eyalet isyanları

1. İstanbul isyanları

Bu isyanları, esas olarak

  • • Yeniçeriler ve
  • • Sipahiler çıkarmıştır.

Bu hareketlere zaman zaman ulema ve halk da katılmıştır.

Nedenleri
  • a. Hazinede para darlığı olduğundan yeniçerilerin aylıklarının düzenli olarak ödenmemesi
  • b. Zaman zaman ayarı düşük parayla ödemeler yapılması
  • c. Mesleği askerlik olmayan kişilerin ocağa alınması sonucu yeniçeri ocağının bozulması,
  • d. Saray ağaları ve kadınlarının yönetime karışmasının yarattığı tepki

Bu ayaklanmalarda; yeniçeriler, kendilerinin devlet içinde büyük bir güç olduklarını anladılar. Devlet, malî bakımdan sarsıldı. Yeniçeriler şımardı. Yeniçeri Ocagı’nda disiplin bozuldu.

Advertisement

XVII. Yüzyılda istanbul isyanlarının en önemlileri II. Osman (Genç Osman), IV. Murat ve IV. Mehmet dönemlerinde görüldü.

2. Celalî İsyanları

Esas olarak Anadolu’daki köylü kitleleri tarafından çıkarılan isyanlardır.

  • • Ekonomik kriz ve kıtlıklar
  • • Adaletsizliğin yaygınlaşması
  • • Halk üzerindeki baskının artması
  • • Kadı ve sancakbeylerinin kanuna aykırı şekilde reayadan para almaya başlaması
  • Bu isyanların genel nedenleridir.
  • Bu isyanların genel olarak belirli bir düşünce temeli yoktu.
  • Bu ayaklanmaların çıkmasında softaların ve tımarları ellerinden alınan sipahilerin de önemli rolleri olmuştur.
  • Avusturya ve İran ile yapılan savaşların uzaması ve halktan yeni vergiler alınması, Celali isyanlarının genişlemesine yol açmıştır.
  • Başlıcaları Karayazıcı Deli Hasan, Canbolatoğlu, Kalenderogiu ve Tavil Ahmet ayaklanmalarıdır.
Bu isyanlar yüzünden Anadolu’nun zengin yöreleri yakılıp yıkıldı. Asayiş bozuldu. Ekonomik hayat canlılığını kaybetti.

3. Eyalet İsyanları
  • Bağlı beyliklerin bağımsızlık için çıkardıkları isyanlardır.
  • Erzurum Valisi Abaza Mehmet Paşa ile Sivas valisi Varvar Ali Paşa’nın isyanları oldukça ünlüdür. Yerli birtakım derebeyleri ya da yeniçeri kodamanları da bulundukları yerlerde âdeta bağımsız beylikler kurmuşlardır.
  • Yemen, Bağdat, Kırım, Eflâk, Boğdan, Erdel eyaletlerinde çıkan isyanlar da devleti uzun süre uğraştırmıştır.
  • Bu isyanlar sonucunda devlet otoritesi sarsılmış, merkezi güç zayıflamış ve ekonomik durum daha da bozulmuştur.
  • İsyanların tek olumlu yanı, devlet adamlarının sorunlar üzerine kafa yormaya başlamaları olmuştur.


Leave A Reply